HIV có mấy giai đoạn? Giai đoạn nào dễ lây truyền nhất?
HIV là bệnh truyền nhiễm gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người khiến cơ thể không còn khả năng chống lại các tác nhân gây bệnh, hậu quả dẫn đến tử vong. Việc nhận biết và hiểu rõ các triệu chứng của HIV qua từng giai đoạn sẽ giúp phòng tránh lây nhiễm cũng như điều trị nhằm kéo dài thời gian sống tối đa cho người bệnh.
1. Quá trình phơi nhiễm HIV
Giai đoạn phơi nhiễm HIV là giai đoạn đầu tiên khi tiếp xúc với các nguồn lây nhiễm có nguy cơ như quan hệ tình dục không an toàn với người bị nhiễm HIV, dùng chung kim tiêm khi tiêm chích ma tuý, bị máu hoặc chất dịch của người mắc HIV bắn vào niêm mạc mắt, miệng hoặc vùng da đang bị tổn thương, nhân viên y tế tiếp xúc với nguồn lây bệnh,…
Xử lý như thế nào khi nghi ngờ phơi nhiễm với HIV?
Phơi nhiễm qua các vết thương cần rửa sạch ngay dưới vòi nước sạch bằng xà phòng hoặc các dung dịch sát khuẩn trong vòng 5 phút.
Phơi nhiễm qua đường niêm mạc cần rửa sạch bằng nước muối sinh lý NaCl 0,9% trong vòng 5 phút.
Trong 72 giờ đầu tính từ lúc phơi nhiễm, việc dùng thuốc dự phòng chống phơi nhiễm HIV mang lại hiệu quả ngăn ngừa lây nhiễm cao. Trong vài giờ đầu tỷ lệ thành công chống lây nhiễm lên đến 95 – 99%.
Chính vì vậy ở giai đoạn này cần liên hệ sớm nhất với cơ sở y tế để được sử dụng thuốc điều trị dự phòng sau phơi nhiễm.
Phơi nhiễm HIV là gì?
Biểu hiện của HIV qua từng giai đoạn
2.1 HIV giai đoạn tiên phát
Đây là giai đoạn đầu của HIV, thường xuất hiện sau 2 – 4 tuần nhiễm virus. Những dấu hiệu của giai đoạn này thường kéo dài khoảng 1 tháng và rất dễ nhầm lẫn với các bệnh truyền nhiễm khác, bao gồm:
- Sốt nhẹ 37,5 – 38,5 độ C kèm theo ớn lạnh, có thể xuất hiện hồng ban toàn thân.
- Đau đầu, đau họng.
- Sưng hạch ở bẹn, cổ, nách.
- Cơ thể mệt mỏi và buồn ngủ.
- Thường xuyên cảm thấy đau nhức cơ, xương khớp.
- Buồn nôn, tiêu chảy.
- Sụt cân.
- Các triệu chứng có thể nhẹ, khiến người bệnh không chú ý đến.
Đây là giai đoạn virus HIV di chuyển vào trong máu và đang nhân lên với số lượng lớn. Tải lượng virus ở giai đoạn này rất cao vì vậy đây chính là thời điểm khả năng lây truyền mạnh. Các triệu chứng sớm của HIV này xuất hiện là do hệ thống miễn dịch của cơ thể đang phản ứng lại với sự xâm nhập của các virus HIV. Nếu xét nghiệm vào 4 – 12 tuần đầu cho kết quả âm tính thì nên tiến hành xét nghiệm lại sau 1 và 3 tháng nếu đã nghi ngờ nhiễm để cho kết quả chính xác nhất.
Thời gian đầu các xét nghiệm sàng lọc thông thường không xác định được bệnh nên giai đoạn này còn được gọi là giai đoạn “cửa sổ”.
2.2 Giai đoạn tiềm tàng – không có triệu chứng
HIV giai đoạn tiềm tàng thường không biểu hiện triệu chứng. Điều này làm cho người bệnh và những người xung quanh khó có thể nhận ra nếu như không làm các xét nghiệm chẩn đoán. Bệnh nhân hoàn toàn có thể khỏe mạnh trong 5 – 10 năm trước khi xuất hiện triệu chứng điển hình.
Việc phát hiện bệnh và sử dụng thuốc đúng cách ở giai đoạn này sẽ giúp kiểm soát rất tốt sự phát triển của bệnh. Với những người không dùng thuốc điều trị HIV bệnh sẽ tiến triển nhanh hơn.
Ở giai đoạn này virus HIV vẫn phát triển mạnh mẽ và lây truyền cho người khác, kể cả họ không có triệu chứng nào hoặc đang sử dụng thuốc kìm hãm sự phát triển của virus thì sự lây truyền vẫn có thể xảy ra nhưng với nguy cơ thấp hơn.
2.3 Giai đoạn HIV có triệu chứng
Đây còn được gọi là giai đoạn cận AIDS. Ở giai đoạn này, virus phát triển mạnh mẽ, tấn công và tiêu diệt các tế bào của hệ miễn dịch làm cơ thể suy yếu. Các triệu chứng gặp ở giai đoạn này bao gồm:
Cơ thể mệt mỏi, suy kiệt
Nổi hạch toàn thân kèm sốt cao, kéo dài
Sút cân nhẹ
Tiêu chảy kéo dài
Bệnh viêm đường hô hấp trên như như viêm xoang, viêm hầu họng, viêm amidan, viêm miệng tái diễn,…
Viêm phổi do vi khuẩn
Nhiễm Herpes zoster (bệnh Zona)
2.4. Giai đoạn AIDS
AIDS là giai đoạn cuối trong các giai đoạn tiến triển tự nhiên của nhiễm HIV. Vào giai đoạn này, hệ miễn dịch bị phá huỷ và suy yếu nghiêm trọng, người bệnh dễ dàng tử vong vì các nhiễm trùng cơ hội. Biểu hiện lâm sàng của AIDS là các rối loạn liên quan đến suy yếu hệ miễn dịch:
Cơ thể suy nhược, tiều tuỵ
Sụt cân mạnh ( >10% trọng lượng cơ thể)
Sốt cao kéo dài và nổi hạch toàn thân
Viêm họng, lở loét miệng, nấm miệng, viêm nhiễm đường hô hấp, lao phổi, viêm màng não, viêm não do vi sinh vật…
Bệnh ác tính (ung thư cổ tử cung, ung thư hạch)
Giai đoạn này thường không kéo dài quá 2 năm. Càng về những giai đoạn sau, việc điều trị cho đáp ứng thấp và khả năng tử vong cao.
Ở 2 giai đoạn cuối, người bệnh vẫn có thể lây nhiễm bệnh cho người khác.
Dự phòng phơi nhiễm HIV
3. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến sự tiến triển các giai đoạn của HIV?
Trung bình phải mất từ 5 – 10 năm từ khi bắt đầu nhiễm HIV đến khi bắt đầu cảm thấy ốm yếu hoặc có triệu chứng. Việc phát hiện sớm để chẩn đoán và kịp thời điều trị thuốc HIV qua từng giai đoạn sẽ mang lại nhiều kết quả tích cực cho người bệnh. Tuy nhiên có một số yếu tố ảnh hưởng đến sự tiến triển bệnh nhanh hơn:
- Tuổi tác cao
- Mất cân bằng dinh dưỡng, không cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể
- Tiêm chích ma tuý
- Nhiễm trùng cơ hội
4. Khi nào nên xét nghiệm HIV
- Khi quan hệ không an toàn với người không phải vợ/chồng mình, bao gồm cả qua đường âm đạo và hậu môn
- Quan hệ tình dục bừa bãi với những người tiêm chích ma tuý hoặc trai/gái mại dâm
- Bị vật sắc nhọn nghi nhiễm HIV đâm vào da, niêm mạc hoặc tiếp xúc không an toàn với máu, chất dịch của người nhiễm HIV.
- Người tiêm chích ma tuý, dùng chung kim tiêm
Sống tích cực không ngại xét nhiệm HIV
Hiện nay, tại Phòng khám đa khoa Galant có áp dụng gói khám sàng lọc các bệnh xã hội một cách toàn diện, chính xác nhằm phát hiện sớm và có hướng điều trị kịp thời những căn bệnh xã hội.
Phòng khám đa khoa Galant là cơ sở khám chữa bệnh chuyên nghiệp hàng đầu tại TP. Hồ Chí Minh do các tổ chức dựa vào cộng đồng ở TP.HCM thành lập. Phòng khám là điểm đến nổi tiếng cho cộng đồng các nhóm dễ bị tổn thương. Dự phòng và điều trị về HIV và các bệnh tình dục là những dịch vụ chính được Galant cung cấp với phương châm thân thiện, trách nhiệm, tận tình và thấu cảm nhất.
BẠN ĐANG TÌM CƠ SỞ Y TẾ CHĂM SÓC SỨC KHỎE TOÀN DIỆN (ONE STOP SHOP) ?
HÃY LIÊN HỆ CHUỖI PHÒNG KHÁM ĐA KHOA GALANT
Cơ sở 1: 104 Trần Bình Trọng, P.1, Q.5, TP.HCMHotline: 0943 108 138 * 028. 7303 1869Thời gian làm việc: 09h – 20h (T2 – CN)
Cơ sở 2: 23 Yên Đỗ, P.1, Bình Thạnh, TP.HCMHotline: 0976 856 463 * 028. 7302 1869Thời gian làm việc: 11h – 20h (T2 – T7)
Cơ sở 3: 341/24D Lạc Long Quân, P.5, Q.11, HCMHotline: 0901 386 618 * 028. 7304 1869Thời gian làm việc: 11h – 20h (T2 – T7)
Email: [email protected] Website: galantclinic.com * dieutrihiv.com