90% phụ nữ Việt Nam trong độ tuổi sinh sản mắc các bệnh phụ khoa, đặc biệt số ca mắc mới tăng cao mỗi năm. Nếu không được thăm khám và điều trị sớm có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe sinh sản và giảm chất lượng sống của người phụ nữ.
Bệnh phụ khoa là gì?
Bệnh phụ khoa là các bệnh lý liên quan tới cơ quan sinh dục của người phụ nữ, bao gồm âm hộ, âm đạo, cổ tử cung, buồng trứng, vòi trứng… Không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, những vấn đề bệnh phụ khoa gây ra khiến cuộc sống của chị em thêm phiền toái vì cảm giác khó chịu nơi vùng kín, ngại gần gũi với bạn tình và mất tự tin trong cuộc sống.
Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phụ nữ nên đi khám phụ khoa định kỳ từ 6 tháng-1 năm/lần. Tuy nhiên ở nước ta thói quen đi khám phụ khoa của chị em là khá ít và phái nữ chỉ đi khám khi các biểu hiện bệnh đã trở nặng.
“Chị em cần lưu ý, việc thăm khám phụ khoa định kỳ giúp phát hiện sớm những dấu hiệu bệnh phụ khoa thông thường như viêm âm đạo, các bệnh về u xơ tử cung, u nang buồng trứng… hoặc những trường hợp ung thư phụ khoa giai đoạn sớm, từ đó giúp nâng cao chất lượng điều trị”, bác sĩ Kim Ngân cho biết. (1)
11 bệnh phụ khoa thường gặp ở phụ nữ
Thông thường, phần lớn chị em phụ nữ sẽ có chu kỳ kinh nguyệt đều. Vì vậy , nếu như phụ nữ có rối loạn kinh nguyệt, kỳ kinh kéo dài hoặc và ra máu kinh nhiều hơn bình thường cần nên đi thăm khám sớm. Bên cạnh đó, một số biểu hiện như đau rát vùng kín, khí hư bất thường, âm đạo có mùi… cũng là biểu hiện của bệnh phụ khoa chị em cần lưu ý.
1. Viêm sinh dục
Viêm âm đạo, âm hộ là bệnh lý khá phổ biến ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nguyên nhân do sự mất cân bằng môi trường vi khuẩn ở trong âm đạo, các vi khuẩn không có lợi phát triển và dẫn đến các bệnh lý viêm nhiễm. Bên cạnh đó, một số thói quen trong sinh hoạt hàng ngày có thể gia tăng bệnh lý viêm nhiễm như vệ sinh vùng kín không đúng cách (nhiều chị em có thói quen ngâm hay rửa vùng kín từ hướng ngược đằng sau ra đằng trước, điều đó vô tình làm vi khuẩn có sẵn từ hậu môn xâm nhập vào vùng kín)…
Biểu hiện cụ thể:
- Khí hư ra nhiều, có màu vàng, xanh và có mùi bất thường;
- Âm đạo có mùi, ngứa rát và đau, có thể có mụn bất thường;
- Đau vùng kín khi quan hệ, ngứa rát khi đi tiểu.
2. U xơ tử cung
Đây là loại khối u hay gặp ở tử cung, đa phần là lành tính và thường gặp ở phụ nữ từ 35-50 tuổi hoặc trẻ hơn. Vị trí u xơ tử cung có thể ở dưới thanh mạc, trong cơ hoặc dưới niêm mạc, kích thước khác nhau. Tùy vào vị trí và kích thước có thể có biểu hiện khác nhau: u xơ lấn vào lòng tử cung có thể gây chảy máu bất thường dẫn đến tình trạng rong kinh, rong huyết, hoặc u xơ to có thể chèn ép các cơ quan xung quanh như bàng quang, trực tràng gây tiểu lắt nhắt, tiểu khó, táo bón …
Bên cạnh đó , 1 số u xơ tử cung có khả năng tăng nguy cơ vô sinh, sảy thai hoặc ngôi thai bất thường…
Biểu hiện cụ thể:
- Kinh nguyệt không đều, máu kinh ra nhiều, xuất huyết bất thường…;
- Đau bụng dưới;
- Khí hư ra nhiều;
- Đi tiểu nhiều lần;
- Táo bón;
- Đau và có chảy máu khi quan hệ tình dục.
3. U nang buồng trứng
U nang buồng trứng là một khối u xuất phát từ buồng trứng có chưa dịch lỏng hoặc đặc hoặc hỗn hợp. U nang buồng trứng có thể là nang chức năng hoặc u nang thực thể. Nang chức năng thường thường sẽ tự biến mất còn u nang buồng trứng thực thể là khối u có thể tiến triển âm thầm, khi kích thước khối u to có thể chèn ép các tạng lân cận gây nguy hiểm cho sức khỏe.
Biểu hiện cụ thể:
- Cảm giác nặng nề, căng tức ở vùng bụng dưới;
- Đau vùng chậu, đau lưng;
- Quá trình đại tiện và tiểu tiện gặp một số khó khăn;
- Đau khi gần gũi với bạn tình;
- Sụt cân không rõ nguyên nhân;
- Đau trong chu kỳ kinh;
- Xuất huyết âm đạo bất thường…
4. Viêm lộ tuyến cổ tử cung
Đây là một trong những bệnh phụ khoa thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Viêm lộ tuyến cổ tử cung hình thành do các tế bào tuyến nằm trong ống cổ tử cung phía dưới lớp tế bào phát triển ra ngoài, dẫn đến tình trạng tăng tiết dịch âm đạo. Từ đó, những vi khuẩn có hại dễ dàng xâm nhập vào gây viêm nhiễm
Biểu hiện cụ thể:
- Khí hư ra nhiều bất thường, có màu xanh hoặc vàng, có mùi khó chịu ở vùng kín. Chị em không chỉ có cảm giác đau ở vùng kín mà còn đau ở vùng bụng dưới, đau ở thắt lưng, cảm giác mệt mỏi,
- Tiểu rắt, tiểu nhiều lần;
- Rối loạn kinh nguyệt.
5. Polyp cổ tử cung
Đây là những khối u phát triển trên cổ tử cung có kích thước từ vài mm đến vài cm. Polyp cổ tử cung thường có cuống và dễ chảy máu khi chạm vào , lành tính, không nguy hiểm và ít khi ảnh hưởng đến việc mang thai và sinh em bé sau này. Tuy nhiên, có một số ít trường hợp, polyp cổ tử cung có thể tiến triển thành ung thư.
Biểu hiện cụ thể:
- Xuất huyết âm đạo bất thường, thường ra máu bất thường sau khi quan hệ, ra khi thụt rửa âm đạo, ra máu giữa chu kỳ kinh hoặc sau mãn kinh;
- Tăng dịch tiết âm đạo;
6. Ung thư cổ tử cung
Ung thư cổ tử cung là do các tế bào ở cổ tử cung tăng sinh và phát triển vượt quá mức kiểm soát của cơ thể. Các tế bào mới này phát triển nhanh chóng có thể xâm lấn và lan tràn các cơ quan xung quanh ngoài cổ tử cung.
Hầu hết nguyên nhân dẫn đến ung thư cổ tử cung là do nhiễm trùng papillomavirus (HPV). Hiện nay có rất nhiều loại HPV được phát hiện ra, trong đó một số loại virus HPV có nguy cơ cao như chủng 16, 18, 6, 11… có khả năng gây ra các bệnh như ung thư hậu môn, ung thư cổ tử cung, ung thư âm hộ và dương vật, ung thư hầu họng, mụn cóc sinh dục…
Biểu hiện cụ thể:
- Ra dịch hoặc xuất huyết bất thường ở vùng kín;
- Đau vùng chậu, đau lưng;
- Sưng phù chân;
- Tiểu tiện bất thường;
- Khi ung thư đã lan đến các cơ quan khác hoặc các hạch bạch huyết, khối u có thể chèn ép và làm ảnh hưởng đến các cơ quan đó, ví dụ như khối u sẽ đè lên, chèn ép bàng quang và làm tắc tĩnh mạch.
7. Lạc nội mạc tử cung
Lạc nội mạc tử cung là tình trạng xảy ra khi các tế bào nội mạc ở tử cung được tìm thấy ở bên ngoài tử cung của phụ nữ. Bệnh thường gây đau đớn cho phụ nữ khi có chu kỳ kinh cũng như có thể dẫn đến vô sinh do làm tổn thương ống dẫn trứng và buồng trứng dẫn đến cản trở nhu động ống dẫn trứng và ảnh hưởng sự phóng noãn.
Biểu hiện cụ thể:
- Những cơn đau vùng chậu xuất hiện trong thời gian người phụ nữ hành kinh, tần suất cơn đau sẽ tăng theo thời gian, uống thuốc giảm đau cũng không bớt triệu chứng;
- Vùng thắt lưng và vùng bụng thường xuyên đau mỏi;
- Đau khi quan hệ tình dục;
- Đau ngay cả khi đại tiện, tiểu tiện trong thời gian hành kinh;
- Người bệnh mệt mỏi, rối loạn về tiêu hoá, hay bị tiêu chảy, táo bón, đầy hơi hoặc buồn nôn, đặc biệt các triệu chứng này xuất hiện nhiều khi hành kinh;
8. Rối loạn sàn chậu
Bệnh lý sàn chậu là bệnh lý khá phổ biến ở phụ nữ đã trải qua quá trình mang thai, sinh nở, người thiếu hụt nội tiết ở giai đoạn mãn kinh và tiền mãn kinh. Rối loạn sàn chậu xảy ra khi cơ thể phải tiếp nhận sức nặng khi mang thai, áp lực căng giãn của cuộc sinh khiến chức năng cơ sàn chậu hoạt động kém hiệu quả ngay từ trong thai kỳ cho đến sau sinh.
Biểu hiện cụ thể:
- Rối loạn đi tiểu: người bệnh thường gặp một số vấn đề như són tiểu, tiểu nhiều lần, tiểu không hết, khó tiểu hay tiểu về đêm;
- Rối loạn đại tiện, người bệnh thường đi đại tiện có són phân, táo bón, đau hậu môn khi mắc đại tiện, đại tiện nhiều lần…
- Rối loạn sinh hoạt tình dục: giãn rộng âm đạo, giao hợp không có hoặc giảm cảm giác, hoặc đau không giao hợp được.
9. Buồng trứng đa nang
Đây là một bệnh lý phụ khoa liên quan đến rối loạn hệ thống các cơ quan nội tiết, chuyển hóa và tâm lý. Người mắc buồng trứng đa nang không chỉ đối mặt với nguy cơ giảm khả năng sinh sản cũng như tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng khác. Bệnh có thể gây nhiều tác động lên buồng trứng khiến chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn, rối loạn phóng noãn, tăng nồng độ nội tiết tố nam, dẫn đến hình thành nhiều nang nhỏ ở bên trong buồng trứng.
Biểu hiện cụ thể:
- Kinh nguyệt không đều: Người bệnh có thể bị mất kinh nguyệt trong nhiều tháng liền do quá trình rụng trứng gặp trục trặc, niêm mạc tử cung không bong ra hàng tháng;
- Lông tóc phát triển, có hiện tượng rậm lông: Hơn 70% phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang gặp tình trạng này. Bên cạnh đó, một số ít người bệnh mắc phải tình trạng ngược lại là rụng tóc, hói đầu, nang tóc yếu… điều này xuất phát từ sự tăng lên của các hormone nam trong cơ thể;
- Béo phì;
- Da mặt tăng tiết dầu, xuất hiện nhiều mụn trứng cá và da sạm hơn;
- Tâm trạng thay đổi thất thường, thường xuyên thấy căng thẳng, lo âu;
- Cảm giác đau, tức và khó chịu nhiều ở vùng chậu.
10. Tắc vòi trứng
Tắc vòi trứng là căn bệnh phụ khoa phổ biến, là nguyên nhân hàng đầu khiến tỷ lệ vô sinh nữ không ngừng tăng lên. Theo thống kê thì có tới 40% tỷ lệ nữ giới mắc vô sinh – hiếm muộn, mang thai ngoài tử cung đến từ nguyên nhân tắc vòi trứng và viêm ống dẫn trứng.
Biểu hiện cụ thể:
- Đau vùng bụng: người bệnh có cảm giác đau bụng, đau lưng, bụng chướng sưng lên kèm theo các triệu chứng về rối loạn tiểu tiện như tiểu gấp, tiểu liên tục;
- Kinh nguyệt không đều;
- Khí hư ra nhiều gây ẩm ướt, dễ viêm nhiễm, đau và khó chịu khi quan hệ tình dục, mệt mỏi, rối loạn chức năng tiêu hóa;
- Rối loạn kinh nguyệt.
11. Bệnh lây qua đường tình dục
Hay trong tiếng anh còn gọi là Sexually transmitted diseases – STDs. Bệnh hình thành từ sự lây lan các vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng từ người này qua người khác thông qua đường quan hệ tình dục không an toàn.
Một số bệnh lây qua đường tình dục phổ biến như giang mai, lậu, sùi mào gà…
Phòng tránh các bệnh phụ khoa nguy hiểm
Theo bác sĩ Ngân, có một thực tế là nhiều chị em có tâm lý e ngại khi bị bệnh phụ khoa nên trì hoãn thăm khám, chỉ khi bệnh chuyển sang giai đoạn nặng mới đến viện khiến việc điều trị sẽ tốn kém và mất nhiều thời gian. Bệnh viêm nhiễm phụ khoa hoàn toàn có thể điều trị với thuốc, tuy nhiên nếu chị em không đi thăm khám sớm khi triệu chứng ở giai đoạn mới xuất hiện, bệnh có thể có những biến chứng trở nặng. Do vậy, phụ nữ hãy tự bảo vệ mình để phòng ngừa nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe từ bệnh lý phụ khoa.
Để phòng tránh các bệnh phụ khoa chị em cần chú ý từ chế độ sinh hoạt, lối sống và dinh dưỡng. Một số biện pháp phòng tránh bệnh phụ khoa hiệu quả như: (2)
Quan hệ tình dục an toàn, lành mạnh
Việc quan hệ tình dục an toàn giúp phòng tránh lây nhiễm các bệnh qua đường tình dục. Sử dụng bao cao su khi quan hệ là phương pháp hiệu quả vừa có tác dụng tránh thai, vừa ngăn ngừa các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục. Bên cạnh đó cần chú ý vệ sinh sạch sẽ vùng kín trước và sau khi quan hệ. Tuân thủ chế độ một vợ, một chồng, không quan hệ quá thô bạo hoặc có các quan hệ ngoài luồng sẽ giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh.
Hướng dẫn cách quan hệ tình dụng an toàn từ Bác sĩ Nguyễn Bá Mỹ Nhi
Vệ sinh vùng kín đúng cách
Việc vệ sinh vùng kín đóng vai trò rất quan trọng đối với sức khỏe sinh sản của chị em. Một số lưu ý về vệ sinh vùng kín các chị em cần lưu ý như:
- Tắm rửa và thay quần lót thường xuyên, có thể vệ sinh nhẹ nhàng âm hộ với nước sạch sau mỗi lần đi tiểu tiện hoặc đại tiện. Tuy nhiên không nên rửa vùng kín liên tục tránh để bị khô, không tiết dịch và khó khăn khi quan hệ.
- Tránh thụt rửa sâu, không nên ngâm cô bé ở trong nước lâu, thực hiện thao tác vệ sinh từ trước ra sau ,tránh thao tác ngược vô tình khiến vi khuẩn có sẵn ở hậu môn xâm nhập vào cô bé.
- Không sử dụng xà bông hay các chất tẩy rửa mạnh để vệ sinh vùng kín vì dễ làm mất cân bằng độ ẩm vùng kín, bên cạnh đó việc sử dụng các chất vệ sinh không phù hợp vô tình tiêu diệt các lợi khuẩn và tạo điều kiện cho các vi khuẩn có hại phát triển.
- Nếu trong kỳ kinh nguyệt cần thay băng vệ sinh thường xuyên, tối đa 4 giờ/lần khi đang ở trong chu kỳ, bên cạnh đó quần lót cũng cần được thay thường xuyên.
Chế độ dinh dưỡng, vận động phù hợp
Một chế độ dinh dưỡng và vận động hợp lý có thể phòng ngừa hiệu quả nguy cơ mắc bệnh phụ khoa. Bạn có thể bổ sung cho cơ thể các thức ăn có đầy đủ dinh dưỡng, tránh dùng các chất kích thích gây ảnh hưởng xấu tới sức khỏe bản thân và sức khỏe mọi người xung quanh. Bên cạnh đó rèn luyện thói quen ngủ sớm, ngủ đủ giấc và tập thể thao hàng ngày. (3)
Khám phụ khoa định kỳ
Hãy xem việc khám phụ khoa định kỳ là một thói quen cần có trong cuộc sống của bạn. Gạt bỏ tâm lý e ngại khi thăm khám tránh để bệnh tiến triển nặng ảnh hưởng đến sức khỏe. Phụ nữ khi bắt đầu có quan hệ hay phụ nữ độc thân chưa từng có quan hệ tình dục cũng nên đi khám định kỳ để phát hiện các bệnh lý vùng âm hộ , âm đạo và bệnh lý ở tử cung, buồng trứng.
Hiện nay việc thăm khám phụ khoa rất phát triển, chị em có thể tìm đến các cơ sở y tế có trung tâm sản phụ khoa uy tín, với bác sĩ nhiều năm kinh nghiệm như Trung tâm Sản Phụ khoa BVĐK Tâm Anh. Việc thăm khám phụ khoa riêng tư, cung cấp cho chị em những dịch vụ chẩn đoán chính xác, điều trị chuyên sâu và toàn diện.
Bệnh phụ khoa nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ ảnh hưởng lớn đến sức khỏe sinh sản. Là phụ nữ nên chủ động đi khám phụ khoa ít nhất một lần trong năm, bên cạnh đó với những trường hợp có tiền sử mắc bệnh phụ khoa trước đó nên khám 6 tháng/lần.