Thính giác là một món quà của tạo hóa ban cho để chúng ta có thể nghe được mọi âm thanh cuộc sống. Nhưng hiện nay, nhiều người có thói quen đeo tai nghe quá nhiều tiếng một ngày và nghe với âm lượng quá lớn đang tự làm tổn thương thính giác của mình.
Âm thanh truyền vào tai như thế nào?
Đối với cách tiếp nhận âm thanh bình thường, sóng âm sẽ truyền vào vành tai sau đó truyền vào trong tai, đi qua ống tai, vào màng nhĩ khiến cho các xương ở tai giữa bị kích thích, âm thanh được đưa vào ốc tai và truyền đến não. Trong ốc tai của mỗi người có những tế bào lông phụ trách âm thanh. Mỗi tế bào phụ trách cho một tần số âm thanh khác nhau. Còn khi nghe qua tai nghe, âm thanh sẽ được truyền thẳng qua ống tai, dẫn đến sự gia tăng áp lực bên trong tai.
Một số trường hợp có những biểu hiện như ù tai hay chóng mặt, nhức đầu, tức ngực, hoa mắt, mệt mỏi toàn thân… Đó là những biểu hiện của một chấn thương âm thanh cấp tính. Những biểu hiện này biến mất sau vài giờ nhưng cũng có thể kéo dài vài ngày hoặc để lại di chứng về thính lực và thần kinh.
Những trường hợp có biểu hiện như ù tai, chóng mặt, nhức đầu, tức ngực, đau tai, hoa mắt, nghe âm thanh khác lạ trong tai chỉ mình nghe thấy là biểu hiện của chấn thương âm thanh cấp tính, bạn cần đi khám bác sĩ chuyên khoa ngay.
Ảnh minh họa
Hậu quả của việc đeo tai nghe quá nhiều
- Bịt kín lỗ tai khiến không khí khó lưu thông
Đeo tai nghe quá nhiều có thể khiến không khí khó lưu thông. Tuy nhiên, để bạn có thể nghe được những âm thanh rõ ràng và đạt chất lượng cao nhất, tai nghe buộc phải bịt kín ống tai. Đây là nguyên nhân khiến lượng không khí lưu thông trong tai bị tắc nghẽn, dẫn tới hậu quả là tai dễ bị viêm nhiễm, ráy tai xuất hiện nhiều và về lâu dài, có thể gây mất thính giác.
- Tích tụ nhiều ráy tai
Nguy hiểm nhất là một số loại tai nghe nhét trong có thân dài, nếu bạn ngủ nghiêng, bạn có thể sẽ nằm trên tai nghe hoặc khi đeo bạn nhét quá sâu vào trong sẽ dễ dẫn đến nguy cơ bị tích tụ ráy trong tai. Nếu tích tụ quá nhiều ráy tai, việc lấy ra sẽ khó khăn hơn, dẫn đến việc tai cũng dễ bị tổn thương khi lấy ráy tai.
- Gây viêm tai ngoài
Trường hợp xấu nhất, vùng da quanh vùng ống tai của bạn sẽ từ từ bị bào mòn, tạo ra một loại chất lỏng chảy vào tai. Điều này cũng sẽ dẫn đến đau ở tai ngoài. Ống tai rất quan trọng vì nó kết nối tai ngoài với màng nhĩ. Tình trạng này khá phổ biến ở những người đi bơi nhưng cũng có thể xảy ra ở những người thường xuyên đeo tai nghe.
Do đó, bạn sẽ phải thận trọng khi đeo chúng đi ngủ. Bên cạnh đó, nếu tai nghe của bạn không vừa tai, chúng sẽ gây áp lực lên vùng da bên trong ống tai của bạn. Da sẽ bắt đầu mòn dần, và việc hoại tử có thể xảy ra.
- Làm hỏng màng nhĩ
Ốc tai mỗi người có nhiều tế bào thính giác, trong đó nhiều tế bào chịu trách nhiệm nghe các tần số khác nhau. Âm thanh, tiếng ồn quá mạnh, kéo dài sẽ gây ra trạng thái kích thích liên tục, hậu quả là làm mệt thính giác. Nghe nhạc với cường độ lớn, hoặc nghe trước khi ngủ rồi ngủ quên luôn không những làm tổn thương cơ quan thính giác mà còn ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương.
Loại âm nhạc mà bạn nghe cũng có ảnh hưởng đến sức khỏe tai của bạn. Nếu bạn nghe các thể loại nhạc có nhịp độ nhanh như nhạc pop, rock hoặc hip hop, đây là những loại âm nhạc có xu hướng làm cho tinh thần hưng phấn, tỉnh táo, điều này khiến người dùng có xu hướng mở âm lượng cao hơn bình thường, làm ảnh hưởng đến màng nhĩ.
- Mất thính lực tạm thời
Một số người sẽ trải qua tình trạng mất thính lực tạm thời sau khi tai bị tác động bởi luồng âm thanh quá lớn. Đây là cơ chế “tự bảo vệ” của tai, do những sợi lông li ti ở tai trong bị tổn thương nên chúng sẽ tiết ra một chất làm giảm độ phân giải của âm thanh. Lúc này, tai sẽ “tạm nghỉ” trước những kích thích âm thanh gây phiền nhiễu.
Để khắc phục tình trạng này, bạn sẽ phải đến một nơi tĩnh lặng, đợi đến khi thính lực trở lại như cũ. Đồng thời tránh để tình trạng này lặp lại vì có nguy cơ cao gây mất thính lực vĩnh viễn về sau.
- Đeo nhiều gây suy giảm thính giác
Đeo tai nghe nhiều khiến cho các tế bào thần kinh trong ốc tai phải làm việc quá sức, gây ra suy giảm thính lực hay thậm chí có thể bị điếc. Suy giảm thính lực sẽ xảy ra nếu bạn hằng ngày tiếp xúc âm thanh có cường độ 85 – 90 decibels liên tục trên 2h đồng hồ và kéo dài trong 1 – 2 năm. Hiện nay, các máy nghe nhạc đeo tai đều có công suất mở cực đại lên đến 120 decibels gây ra áp lực âm thanh lớn trực tiếp đến tế bào thần kinh. Bất kỳ âm thanh nào vượt quá ngưỡng trên cũng gây hại cho khả năng nghe của tai. Ngoài ra, không nên dùng tai nghe liên tục quá 15 phút mà cần cho tai có thời gian nghỉ ngơi giữa những lần sử dụng.
Bệnh nhân có thể sẽ không cảm thấy giảm thính lực ngay, mà phải một thời gian sau mới nhận ra. Tiếng ồn hay âm nhạc quá lớn sẽ tổn thương trước tiên các tế bào thần kinh thính giác tần số cao, sau đó sẽ đến các tần số trung bình và thấp. Như vậy, sẽ ảnh hưởng đến sự nghe với tần số trung bình của tiếng nói bình thường.
- Đau dữ dội trong tai
Rất nhiều kết quả nghiên cứu đã chứng minh rằng việc lạm dụng tai nghe chính là nguyên nhân khiến tai bị đau dữ dội và tê buốt. Một số trường hợp có những biểu hiện như ù tai hay chóng mặt, nhức đầu, tức ngực, hoa mắt, mệt mỏi toàn thân… Đó là những biểu hiện của một chấn thương âm thanh cấp tính. Những biểu hiện này biến mất sau vài giờ nhưng cũng có thể kéo dài vài ngày hoặc để lại di chứng về thính lực và thần kinh.
Những người sử dụng tai nghe quá thường xuyên phải đi khám bác sỹ chuyên khoa tai mũi họng khi thấy xuất hiện những cơn đau dữ dội trong tai. Ngoài ra, bạn còn có thể nghe thấy những âm thanh khác như tiếng ù ù trong tai, hoặc có cảm giác tai bị tê cóng.
Ảnh minh họa
- Các tình huống khẩn cấp
Một sự thật mà ai cũng cảm thấy khó chịu đó là những người đeo tai nghe thường không nghe thấy những gì xảy ra xung quanh. Điều này có thể giúp người đeo tập trung nhưng vô tình lại khiến cho họ không nhận thức được những nguy hiểm sắp xảy đến, đặc biệt là trong trường hợp khẩn cấp, chẳng hạn như tiếng còi báo động cháy nhà hoặc báo trộm, thậm chí là tiếng chuông báo thức của đồng hồ.
- Gây mất tập trung khi đi xe, làm việc
Đeo tai nghe cũng là một nguyên nhân khiến bạn mất tập trung khi đi xe, làm việc. Khi lái xe mà đeo tai nghe sẽ rất dễ mất tập trung, dễ gây tai nạn. Đeo tai nghe lâu, thần kinh mệt mỏi làm cho tai không thể phân tích nhận biết lời nói và trở nên phản ứng chậm chạp, tiếp thu kém.
- Ảnh hưởng tiêu cực tới não
Tai nghe bao gồm cả loại nhét vào tai lẫn loại bao trùm tai sẽ sản xuất ra sóng điện tử được cho là có khả năng gây hại đến não bộ của con người. Tuy nhiên, cho đến nay vẫn chưa có những bằng chứng khoa học hoặc kết quả nghiên cứu quy mô nào đủ sức chứng minh cụ thể về vấn đề này.
Nhưng những người thường sử dụng tai nghe mỗi ngày, dù dưới bất kỳ hình thức nào (nhét tai, trùm tai hay dạng bluetooth) đều có xu hướng mắc phải những rắc rối có liên quan đến não. Đeo tai nghe khi ngủ sẽ kích thích não bộ làm việc liên tục. Lúc thức dậy sẽ mệt mỏi, uể oải, buồn ngủ, mất tập trung, làm việc kém chất lượng, dễ gây tai nạn khi làm một nghề trên cao, điều khiển máy móc hay lái xe…
Lan Uyển (t/h)