Từ xa xưa, khi con người chưa phát minh và tìm ra phương pháp tính thời gian trong ngày theo múi giờ GMT + 7 thì cha ông ta đã tính toán và ước lượng thời gian như thế nào? Chắc hẳn đây cũng là những trăn trở của thế hệ trẻ chúng tôi khi nghe những người lớn tuổi nói: “Canh một chưa ngủ / Đã dậy năm canh giờ” hay “Đã qua giờ Ngọ chưa?”.
Để tìm hiểu thêm, mời bạn đọc cùng theo dõi bài viết dưới đây để biết Giờ Ngọ là giờ gì, xem giờ bao lâu, cách tính giờ trong ngày theo 12 con giáp?
Đầu tiên.Cách tính giờ trong ngày theo 12 cung hoàng đạo
Theo chiêm tinh học phương Đông, 12 con giáp tương ứng với mười hai địa chi là Tý, Sửu, Dần, Mão, Thìn, Tỵ, Ngọ, Mùi, Thân, Dậu, Tuất, Hợi. Mỗi cung hoàng đạo sẽ tương ứng với 2 giờ. Vậy giờ tương ứng với những cung hoàng đạo nào? Nó được người xưa thành lập như thế nào?
Thời lượng 1 ngày dựa trên 12 cung hoàng đạo
Có thể thấy, quy ước về thời gian tương ứng với cung hoàng đạo nào đều được cha ông ta quan sát và phân tích rất kỹ lưỡng. Như sau:
- Giờ Tý (23h-1h): Là khoảng thời gian nửa đêm (gọi là nửa đêm). Đây là thời điểm chuột lang thang khắp mọi ngóc ngách để tìm kiếm nguồn thức ăn và cũng là lúc chuột hoạt động mạnh nhất.
- Giờ Sửu (1 giờ sáng – 3 giờ chiều): Là lúc trâu thức giấc, nhai thức ăn (gọi là kê hoang). Đây là thời điểm trâu ăn cỏ để chuẩn bị đi cày.
- Giờ Dần (3 giờ sáng – 5 giờ chiều): Trời rạng sáng. Đây là thời điểm hổ hung hãn nhất vì chúng bỏ hang đi săn.
- Giờ Mão (5h-7h): Là giờ hừng đông (gọi là sáng sớm). Đây là lúc mèo nghỉ ngơi sau một đêm săn chuột. Ở một số nước châu Á khác, loài vật này được thay thế bằng Thỏ vì lúc này thỏ thích chui ra khỏi hang để ăn cỏ.
- Giờ Thìn (7 giờ – 9 giờ): Đây là thời điểm rồng tụ trong mưa – Long quần múa. Nói một cách đơn giản, đây là thời điểm con người làm việc năng suất cao nhất nên ông cha ta đã lấy con rồng làm biểu tượng.
- Giờ Tỵ (9h-11h): Là khoảng thời gian gần trưa (gọi là Ngung Trung). Đây là thời điểm rắn ẩn náu và nghỉ ngơi trong hang, không tấn công hay làm hại người.
- Giờ Ngọ (11 giờ – 13 giờ): Là giờ trưa. Theo quan niệm tâm linh của cha ông ta, giờ Ngọ là giờ có nhiều dương khí nhất. Con vật được cho là có tính dương mạnh nhất là Ngựa. Chính vì vậy khung giờ từ 11 giờ đến 13 giờ được gọi là giờ Ngọ.
- Giờ Mùi (13h-15h): Là thời điểm mặt trời quay về hướng Tây, bước sang chiều. Đây là thời điểm tốt nhất để dê đi kiếm ăn mà không ảnh hưởng đến cỏ mọc lại.
- Giờ Thân (15h-17h): Là thời điểm mặt trời lặn. Đây là lúc bầy khỉ no nê sau một ngày leo núi vất vả để kiếm thức ăn trên những ngọn cây trong rừng. Chúng hú gọi đàn khổng lồ trở về hang nghỉ ngơi
- Giờ Dậu (17h-19h): Là lúc mặt trời lặn và kết thúc một ngày. Đây cũng là lúc gà ăn no, vào chuồng, trèo cây tìm chỗ ngủ.
- Giờ Tuất (19h-21h): Là lúc mặt trời xuống núi. Đây cũng là lúc mọi người được nghỉ ngơi sau một ngày làm việc mệt mỏi. Về phần con chó, giờ đã được cho ăn, nó phải thức để canh nhà cho chủ.
- Giờ Hợi (21h-23h): Đây là khoảng thời gian màn đêm bao trùm, vạn vật đã ngủ say và cũng là lúc tuổi Hợi ngủ say nhất.
Để dễ nhớ, người ta thường lấy giờ Tý là 0 giờ, giờ Ngọ là 12 giờ. Từ đó suy ra số giờ còn lại.
2. làm thế nào để tính toán thời gian vào ban đêm
Ngoài cách tính giờ trong ngày theo 12 con giáp, người xưa còn tính giờ vào ban đêm. Một đêm có 5 giờ, từ 19 giờ hôm trước đến 5 giờ sáng hôm sau, cụ thể như sau:
- Canh 1: Bắt đầu từ 19h đến 21h (tức giờ Giáp Tuất)
- Canh 2: Bắt đầu từ 21h đến 23h (giờ Kỷ Hợi)
- Canh 3: Bắt đầu từ 23h hôm trước đến 1h hôm sau (tức giờ Tý)
- Canh 4: Bắt đầu từ 1h đến 3h sáng (tức giờ Sửu)
- Canh 5: Bắt đầu từ 3 giờ sáng đến 5 giờ sáng (tức giờ Dần)
3. làm thế nào để tính toán thời gian trong ngày
Ngoài cách tính giờ vào ban đêm, trong 14 giờ còn lại, ông cha ta còn chia ngày thành 6 thời khắc, cụ thể như sau:
- Khắc 1: Tính từ 5h đến 7h20 sáng.
- Khắc 2: Tính từ 7h20 đến 9h40 sáng.
- Khắc 3: Tính từ 9h40 sáng đến 12h đêm.
- Khắc 4: Tính từ 12h20 trưa đến 2h20 chiều.
- Khắc 5: Tính từ 14 giờ 20 phút đến 16 giờ 40 phút chiều.
- Khắc 6: Tính từ 16 giờ 40 phút đến 19 giờ 00 phút tối.
Sáu khoảnh khắc trong một ngày
Tóm lại, việc chia thời gian thành 12 con giáp, 5 con giáp và 6 con giáp của ông cha ta ngày xưa giúp tính thời gian dễ dàng và chính xác. Đây cũng là một trong những nét đẹp văn hóa tâm linh của người Á Đông mà Việt Nam vẫn áp dụng và duy trì.
Hi vọng những kiến thức mà chúng tôi tổng hợp và chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn đọc biết cách tính chính xác giờ giấc theo 12 con giáp, theo xem và giờ khắc trong ngày.