Theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trẻ từ 6 tháng đến 6 tuổi nếu huyết sắc tố < 110g/lít thì được gọi là thiếu máu. Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, thiếu máu do thiếu sắt chủ yếu do các nguyên nhân sau:
1.1 Giảm dự trữ sắt trong gan , tủy xương ,lách, hồng cầu
Lượng dự trữ sắt trong cơ thể thai nhi không đủ: Trước khi bé ra đời, ở trong tử cung của mẹ, thai nhi đã có quá trình tích lũy sắt, lượng tích trữ sắt của trẻ sơ sinh bình thường, đủ tháng là từ 250 – 3.000mg, đủ cho nhu cầu tạo máu 3 – 4 tháng sau sinh. Lượng sắt tích trữ sẽ không đủ do bé đẻ non, bé sinh đôi, mẹ dinh dưỡng kém, mẹ nôn ói nhiều không uống được thuốc sắt trong thời kỳ mang thai hoặc do mẹ thiếu máu trong thai kỳ, đều là nguyên nhân trẻ bị thiếu máu thiếu sắt.
1.2 Giảm cung cấp, giảm hấp thu.
Tốc độ tăng trưởng của bé nhanh: Trẻ sơ sinh thiếu tháng thì tốc độ tăng trưởng càng nhanh, lượng sắt hấp thu không đủ, mà lúc này thức ăn chủ yếu của trẻ là sữa, nhưng dù là sữa mẹ hay sữa bò thì hàm lượng sắt cũng thấp, không thể đáp ứng nhu cầu tạo máu của bé. Vì vậy nên cho trẻ ăn dặm bắt đầu từ 6 tháng tuổi. Đối với trẻ bị thiếu máu thiếu sắt cần bổ sung thêm thực phẩm giàu sắt giúp tránh nguy cơ thiếu sắt..
Chế độ ăn trẻ nghèo nàn, trẻ không ăn thịt, cá không cung cấp đủ 4 nhóm dinh dưỡng hằng ngày
Trong 1 số trường hợp bệnh lý cắt dạ dày,bệnh celiac, viêm dạ dày ruột thiểu sản…giảm sự hấp thụ sắt
1.3 Tăng tiêu thụ, tăng phá hủy sắt
Trẻ mắc các bệnh lý như nhiễm khuẩn, bệnh lý đường tiêu hóa, nhiễm giun sán… đều có thể là nguyên nhân góp phần gây thiếu máu thiếu sắt cho trẻ.
Trong nhiều trường hợp trẻ bị thiếu máu thiếu sắt nhẹ , trẻ không có triệu chứng gì rõ ràng, đôi khi trẻ đổ mồ hôi mỗi khi bú hoặc tháng này trẻ chậm tăng cân làm cha mẹ không để ý, cho đến giai đoạn xuất hiện thiếu máu thiếu sắt rõ ràng thì bố mẹ sẽ thấy con trẻ da xanh tái, cáu gắt, thường xuyên quấy khóc, dễ bị kich thích, trẻ lớn thì kém tập trung, hay quên, học không nhớ…
Các trường hợp trẻ bị thiếu máu thiếu sắt nghiêm trọng có thể dẫn đến các triệu chứng sưng phù như ở bàn tay và bàn chân, tim nhanh, suy tim, ứ dịch ngoại bào, khó thở… Trẻ bị thiếu máu thiếu sắt cũng có một tình trạng rối loạn hành vi được gọi là “pica”, trong đó trẻ ăn các chất kỳ lạ, chẳng hạn như chất bẩn.
Nếu thấy trẻ có những dấu hiệu bất thường như trên, bạn nên đưa bé đến những cơ sở y tế uy tín để khám dinh dưỡng tổng thể, tìm nguyên nhân chính xác. Khi xét nghiệm máu và phân tích các thành phần trong máu sẽ cho ra những kết luận đúng đắn nhất. Nếu kết quả là trẻ bị thiếu máu thiếu sắt thì bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp với bệnh trạng của bé.