Bố mẹ nên chủ động thực hiện các cách cai nghiện game cho trẻ tại nhà để giúp con giảm hứng thú với các trò chơi trực tuyến. Nếu kiên trì thực hiện, con cái có thể vượt qua chứng nghiện game và biết cách xây dựng cho mình lối sống khoa học, lành mạnh.
9 Cách cai nghiện game cho trẻ tại nhà bố mẹ có thể áp dụng
Nghiện game online đang trở thành vấn nạn toàn cầu khi số lượng người nghiện có xu hướng gia tăng và trẻ hóa. Nếu như trước đây tình trạng này gặp chủ yếu ở người trẻ và trẻ vị thành niên thì giờ đây, trẻ từ 7 – 10 tuổi cũng có thể nghiện các trò chơi trực tuyến. Vào năm 2019, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã công nhận nghiện game là một dạng rối loạn tâm thần chính thức với những biểu hiện và hậu quả tương tự các hội chứng nghiện khác.
Khi chơi game online, não bộ sẽ tăng sản sinh các morphine nội sinh có tác dụng tạo cảm giác thư giãn, phấn chấn, hứng thú và vui vẻ. Do đó, game online là hình thức thư giãn rất được yêu thích trong những năm gần đây. Với sự phát triển không ngừng của khoa học công nghệ, các game online ngày càng được cải tiến với đồ họa đẹp mắt và nội dung hấp dẫn, lôi cuốn. Chính vì vậy, không ít người phải đối mặt với tình trạng nghiện game online.
Nghiện game online khiến trẻ dành nhiều thời gian cho các trò chơi trực tuyến và bỏ bê việc học, bạn bè, người thân, thậm chí quên ăn quên uống. Phần lớn những người nghiện trò chơi trực tuyến chỉ ngủ vài giờ một ngày và phần lớn thời gian đều dành cho việc chơi game. Tình trạng này khiến cho trẻ phải đối mặt với nguy cơ suy nhược cơ thể, mất ngủ, đau đầu, giảm trí nhớ,… Về lâu dài, nghiện game online khiến trẻ giảm thành tích học tập và người trẻ bỏ bê công việc, đánh mất tương lai.
Ngay khi nhận thấy con trẻ có dấu hiệu nghiện game, bố mẹ cần có biện pháp điều chỉnh kịp thời. Đối với những trường hợp nhẹ, bố mẹ có thể áp dụng một số cách cai nghiện game cho trẻ tại nhà sau đây:
1. Thảo luận với con cái hậu quả của nghiện game
Game online là hình thức giải trí phổ biến trong cuộc sống hiện đại. Không thể phủ nhận khi chơi game, những căng thẳng và cảm xúc tiêu cực sẽ được giải tỏa chỉ sau một thời gian ngắn. Ngoài ra, hormone dopamine được tiết ra khi tham gia các trò chơi trực tuyến cũng giúp thư giãn não bộ và mang đến nguồn năng lượng dồi dào.
Đối với trẻ em, chơi game còn giúp tăng khả năng nhanh nhạy và cải thiện kỹ năng tin học. Các em có thói quen chơi game thường xuyên sẽ sử dụng máy tính thành thạo hơn so với các em khác. Tuy nhiên, việc chơi game quá nhiều lại gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của trẻ. Vì vậy, trước tiên bố mẹ cần trao đổi với con cái về hậu quả mà game online gây ra.
Trẻ trong độ tuổi dậy thì thường có tâm sinh lý nhạy cảm. Do đó, bố mẹ cần lựa chọn lời nói phù hợp để con thấu hiểu, lắng nghe và tránh phản ứng chống đối. Ngoài ra, bố mẹ nên tìm kiếm những bài báo, tài liệu đáng tin cậy để trẻ biết rằng, chơi game online quá nhiều là dấu hiệu của các bệnh tâm thần. Khi ý thức được mức độ nghiêm trọng, trẻ sẽ chủ động giảm thời gian chơi game và tuân thủ theo các biện pháp cai nghiện game online được bố mẹ hướng dẫn.
2. Giảm dần thời gian chơi game của con
Việc ngừng chơi game đột ngột có thể gây ra tâm lý bứt rứt, khó chịu cho con trẻ – đặc biệt là với trẻ đã có thói quen chơi game trong nhiều giờ liền mỗi ngày. Để trẻ quen dần, bố mẹ nên giảm thời gian chơi game từ từ. Ban đầu, nên giảm từ 15 – 30 phút và tiếp tục giảm dần thời gian sau khoảng một vài tuần. Tuy nhiên, gia đình cần chú ý đến tâm lý của trẻ để điều chỉnh cho phù hợp. Tránh tình trạng thay đổi quá đột ngột khiến trẻ cáu kỉnh, tức giận và có những hành vi chống đối.
Ba mẹ nên điều chỉnh cho đến khi trẻ chỉ chơi game khoảng 30 – 45 phút/ ngày đối với các ngày trong tuần và 1 – 2 tiếng để chơi game vào cuối tuần. Khi giảm dần thời gian chơi game cho trẻ, bố mẹ cần phải có các hoạt động khác để bù đắp vào thời gian này. Ngoài ra, trước khi điều chỉnh thời gian chơi game của các con, bố mẹ nên trao đổi trước để thống nhất lời nói và tìm ra lý do hợp lý giải thích cho con vì sao cần phải giảm thời gian chơi game.
Việc áp đặt một cách vô lý có thể khiến con trẻ không hợp tác và có những hành vi chống đối. Do đó trong quá trình cai nghiện game cho trẻ tại nhà, bố mẹ cần khéo léo trong lời nói để tránh những tình huống ngoài ý muốn. Khi bố mẹ đưa ra những lý lẽ phù hợp, con sẽ không thể chối cãi và phải tuân thủ theo đề nghị của người lớn.
3. Tham gia vào các hoạt động thể chất
Hoạt động thể chất có vai trò quan trọng trong việc cai nghiện game cho trẻ tại nhà. Thay vì chìm đắm trong thế giới ảo, bố mẹ nên cùng con tham gia các trò chơi ngoài trời hoặc chơi các môn thể thao phù hợp với lứa tuổi như bơi lội, bóng rổ, đánh cầu lông, đạp xe, chạy bộ,… Để con có hứng thú, bố mẹ và anh chị em trong nhà nên cùng thực hiện với trẻ.
Hoạt động thể chất sẽ bù đắp vào khoảng thời gian trẻ chơi game online và khiến trẻ bận rộn, không có thời gian để nghĩ về các trò chơi trực tuyến. Niềm vui từ các bộ môn thể thao còn giúp trẻ giải tỏa phiền muộn, căng thẳng và áp lực trong quá trình học tập. Điều này sẽ giúp trẻ quên đi cảm giác hứng thú khi chơi game và chủ động giảm dần thời gian cho các trò chơi trực tuyến.
Ngoài ra, các hoạt động thể chất cũng thúc đẩy con trẻ phát triển nhanh chóng và khỏe mạnh hơn. Vì vậy, gia đình nên khuyến khích trẻ chơi thể thao và các trò chơi ngoài trời vào thời gian rảnh rỗi thay vì chìm đắm trong mạng xã hội và game online. Thông qua cách trẻ vui chơi, bố mẹ cũng có thể phát triển năng khiếu để định hướng nghề nghiệp và tương lai cho con.
Trong trường hợp gia đình không có nhiều thời gian, nên cho trẻ tham gia các câu lạc bộ học võ, đánh cầu lông, bơi lội,… để có thể vui chơi, giải trí với bạn bè đồng trang lứa. Cách này giúp ích đáng kể trong việc cải thiện kỹ năng xã hội và gia tăng mối liên hệ giữa trẻ với những người xung quanh. Khi nhận thấy xung quanh có nhiều niềm vui, trẻ sẽ quên dần sự hứng thú khi chơi game online và biết cách điều chỉnh lối sống theo chiều hướng tích cực hơn.
4. Cho trẻ giúp đỡ bố mẹ làm việc nhà
Bên cạnh việc tham gia các hoạt động thể chất, bố mẹ cũng có thể giúp trẻ cai nghiện game tại nhà bằng cách đề nghị con phụ giúp các công việc đơn giản như rửa chén bát, dọn dẹp nhà cửa, chăm sóc cây cối, phơi quần áo, nấu nướng,… Những công việc này sẽ giúp giảm tối đa thời gian rảnh rỗi của con và trẻ sẽ ít nghĩ đến các trò chơi trực tuyến hơn trước.
Khi yêu cầu con làm việc nhà, bố mẹ nên cùng thực hiện để tạo cho trẻ động lực, tránh tình trạng trẻ chán nản và từ chối không thực hiện. Không chỉ hỗ trợ cai nghiện game cho trẻ, các công việc nhà còn rèn cho con tính trách nhiệm và ý thức được vai trò của bản thân với gia đình. Chỉ với những hành động rất nhỏ nhưng bố mẹ hoàn toàn có thể bồi dưỡng nhân cách và giúp con phát triển lành mạnh.
Ban đầu, trẻ có thể không hài lòng với đề nghị từ bố mẹ. Do đó, gia đình chỉ nên yêu cầu trẻ làm những việc đơn giản trong thời gian này. Sau đó, tăng dần các yêu cầu để công việc nhà chiếm đa phần thời gian rảnh rỗi của các con. Khi con hoàn thành tốt, nên khen ngợi và có thể thưởng cho con những phần quà nhỏ (món ăn, thức uống mà con yêu thích, truyện tranh, sách báo,…). Điều này sẽ khích lệ con cái duy trì các hành vi tích cực và quên dần đi cảm giác hứng thú, phấn khích khi đắm chìm trong game online.
5. Tạo môi trường vui chơi lành mạnh cho con
Trước đây, trẻ có nhiều môi trường vui chơi và dễ dàng thân thiết với những người bạn đồng trang lứa. Tuy nhiên, cuộc sống hiện đại khiến môi trường vui chơi của các em bị thu hẹp, trẻ không thể khám phá thế giới bên ngoài và cũng không thể cùng bạn bè sáng tạo các trò chơi mới. Vì không có không gian vui chơi nên trẻ thường sử dụng thiết bị điện tử và chơi game online trong thời gian rảnh rỗi.
Để con có thể cai nghiện game online tại nhà, bố mẹ nên tạo môi trường vui chơi lành mạnh. Đối với trẻ nhỏ, nên cho trẻ ra công viên mỗi chiều để có thể chơi đùa với bạn bè và hiểu biết hơn về cuộc sống. Nếu trẻ đã bước vào tuổi dậy thì, nên khuyến khích trẻ gặp gỡ bạn bè vào cuối tuần và tham gia các câu lạc bộ của khu phố, phường.
Bố mẹ cũng có thể mua cho các con các trò chơi trí tuệ để trẻ có thể vui chơi khi rảnh rỗi. Các trò chơi này giúp trẻ giết thời gian và gia tăng tính logic, tư duy. Thỉnh thoảng bố mẹ cũng nên tổ chức các chuyến đi trong ngày để trẻ khám phá thế giới và tìm thấy niềm vui ở nhiều khía cạnh khác của cuộc sống. Như vậy, trẻ sẽ giảm dần sự hứng thú với game online và sẽ nhanh chóng bị lôi cuốn bởi những điều mới mẻ khác.
6. Khuyến khích trẻ phát triển năng khiếu
Ngoài việc học trên trường, bố mẹ cũng cần khuyến khích con phát triển năng khiếu như thể dục thể thao, âm nhạc, mỹ thuật, đan len,… Hiện tại, các trung tâm và nhà văn hóa thiếu nhi đều có các lớp năng khiếu kể trên. Gia đình nên cho trẻ học thêm vào cuối tuần để giúp các em phát triển năng khiếu của bản thân và có khoảng thời gian giải trí, vui chơi lành mạnh thay vì chìm đắm trong các trò chơi trực tuyến.
Nếu không có điều kiện, gia đình có thể cho trẻ học thông qua các video trên internet và nên cùng con học để tạo hứng thú cho trẻ. Đây không chỉ là cách giúp trẻ cai nghiện game hiệu quả mà còn rèn cho con tinh thần tự học và thái độ cầu tiến, luôn nỗ lực nâng cao năng lực bản thân.
7. Yêu cầu con sinh hoạt, học tập theo kế hoạch
Khi con đã ổn định thời gian chơi game online trong ngày, bố mẹ nên đặt ra các quy định về thời gian học tập và sinh hoạt. Khi đưa ra những quy định, gia đình nên trao đổi với con để lắng nghe ý kiến và điều chỉnh cho phù hợp thay vì áp đặt.
Sinh hoạt, học tập theo kế hoạch sẽ rèn cho con sự tự giác và tinh thần trách nhiệm. Qua những quy định được bố mẹ đặt ra, trẻ sẽ dễ dàng quản lý thời gian và chủ động hơn trong cuộc sống thay vì đợi bố mẹ nhắc mới thực hiện. Ban đầu, trẻ sẽ liên tục vi phạm quy định do chưa thích ứng. Trong trường hợp này, bố mẹ nên nghiêm khắc phê bình để con ý thức hơn về việc phải thực hiện đúng các quy tắc đã đặt ra. Ngoài ra, nên có những hình phạt phù hợp với lứa tuổi để răn đe trẻ.
Khi con trẻ thực hiện tốt và có tiến bộ, gia đình nên khen ngợi và tặng cho con những món quà nhỏ để khích lệ. Tuy nhiên, không nên trao phần thưởng là thời gian chơi game online hay được phép sử dụng các thiết bị điện tử. Điều này sẽ khiến cho trẻ liên tục nghĩ về trò chơi trực tuyến và bị kích thích bởi cảm giác hưng phấn, lôi cuốn.
Lên kế hoạch sinh hoạt, học tập cho con cũng hướng trẻ đến lối sống lành mạnh và khoa học. Khi trẻ lớn hơn và quen dần với những quy tắc, bố mẹ nên để con tự điều chỉnh thời gian biểu. Nếu cảm thấy chưa phù hợp, nên đưa ra lời khuyên để con chủ động điều chỉnh. Tuyệt đối không tự ý chỉnh sửa thời gian biểu của con vì điều này sẽ khiến trẻ rất khó chịu và đôi khi có phản ứng chống đối.
8. Cắt internet nếu cần thiết
Trong một số trường hợp, các cách cai nghiện game online cho trẻ tại nhà không mang lại hiệu quả. Lúc này, bố mẹ cần có biện pháp mạnh tay hơn như cắt internet. Internet trở thành một phần tất yếu của cuộc sống nên việc cắt internet có thể gây ra nhiều phiền toái. Tuy nhiên, bố mẹ có thể sử dụng 3G, 4G để đảm bảo không ảnh hưởng đến công việc.
Khi cắt internet, trẻ sẽ có phản ứng chống đối, la hét, cáu kỉnh và tức giận. Bố mẹ nên nói rõ để trẻ biết rằng, việc cắt internet là hậu quả do các hành vi chống đối và không hợp tác của con. Nếu từ đầu, trẻ thỏa hiệp với những yêu cầu và đề nghị, bố mẹ sẽ không đi đến quyết định này.
Trong thời gian đầu, trẻ sẽ có phản ứng mạnh khi không thể sử dụng máy tính và các thiết bị điện tử khác. Tuy nhiên, bố mẹ nên khuyến khích con tham gia các hoạt động thể chất và vui chơi giải trí lành mạnh trong thời gian rảnh rỗi. Ngoài ra, cần chú ý giờ giấc sinh hoạt và học tập của con bởi nhiều trẻ cố ý nói dối bố mẹ, sau đó trốn học để chơi game online.
9. Dành nhiều thời gian ở bên cạnh con
Để trẻ có thể cai nghiện game thành công, bố mẹ nên dành nhiều thời gian bên cạnh con. Khi ở bên cạnh con cái, bố mẹ có thể kiểm soát thời gian chơi game và hiểu hơn về tâm lý, thói quen, tính cách của trẻ. Hơn nữa khi nhận được sự quan tâm từ bố mẹ, trẻ sẽ ý thức việc phải thay đổi thói quen chơi game quá mức và rèn luyện cho bản thân những tính cách tốt.
Đa phần người nghiện game online đều ở độ tuổi vị thành niên và người trẻ tuổi. Ở giai đoạn này, con trẻ có tâm lý khá nhạy cảm và đã có quan điểm sống riêng. Do đó, gia đình cần phải có cách giáo dục và ứng xử phù hợp tùy theo độ tuổi của trẻ. Tình trạng kiểm soát quá mức và áp đặt con cái có thể khiến trẻ khó chịu, cáu kỉnh và có những hành vi chống đối.
Các cách cai nghiện game cho trẻ tại nhà chỉ mang lại hiệu quả với những trường hợp nghiện game nhẹ được phát hiện sớm. Trong trường hợp trẻ có các biểu hiện nghiêm trọng, gia đình nên đưa trẻ đến bệnh viện để được thăm khám và điều trị. Sau thời gian điều trị ở bệnh viện, có thể cho trẻ theo học tại các trung tâm cai nghiện game để tránh tình trạng tái nghiện.
Tham khảo thêm:
- Những hậu quả khôn lường do nghiện game cha mẹ nên quan tâm
- Rối loạn tâm thần tuổi học đường: Nguyên nhân và cách nhận biết
- Cảm thấy buồn, thất vọng vì điểm kém và cách vượt qua