Diana Lea là biên tập viên của “Oxford Learner’s Dictionary of Academic English” – một quyển từ điển tiếng Anh kinh điển mà hầu hết những ai học tiếng Anh không thể không biết tới sẽ giải thích cho chúng ta biết cách sử dụng đúng cách một quyển từ điển tiếng Anh cũng như trong các kỹ năng tiếng Anh khác là như thế nào.
Một quyển từ điển tốt có thể là một công cụ vô giá cho người tự học tiếng Anh. Đặc trưng độc đáo của từ điển là giúp người học tìm nghĩa của từ vựng cụ thể, kèm với những ví dụ giải thích cách sử dụng từ vựng ấy. Tuy nhiên, khi chọn từ điển bạn cần lưu ý hai điểm sau:
- Thứ nhất: Từ điển phải phù hợp với nhu cầu người học.
- Thứ hai: Người học cần nhận biết về tất cả các loại thông tin chứa trong từ điển và biết cách vận dụng tốt những thông tin đó.
Ý nghĩa của từ điển tiếng Anh đối với người học
Một từ điển tốt không chỉ là một danh sách các từ riêng lẻ đi kèm với nghĩa hoặc bản dịch. Nghĩa của một từ chỉ thực sự rõ ràng khi từ này được đặt vào một ngữ cảnh cụ thể. Công việc của từ điển là đặt một từ vựng vào nhiều ngữ cảnh khác nhau và giải thích ý nghĩa của nó trong từng trường hợp. Để thực hiện điều này thành công, từ điển cần phải dựa trên sự phân tích các từ trong văn bản và trong giao tiếp thực tế. Người học tiếng Anh, đặc biệt rất cần một cuốn từ điển dựa trên sự phân tích về loại ngôn ngữ họ cần đọc và viết.
Tìm đúng nghĩa của một từ
Có nhiều khía cạnh khác nhau về kiến thức của một từ, trong đó ý nghĩa chỉ là phần đầu tiên, nhưng nó là khởi nguồn của những khía cạnh khác nhau. Một số từ vựng dễ hiểu vì chúng mang nghĩa gần giống nhau trong hầu hết các ngữ cảnh, ví dụ như từ “achieve”.
Một số từ vựng khác thì đa nghĩa vì chúng có nghiều ý nghĩa khác nhau trong các ngữ cảnh khác nhau. Khi tra một từ, người học cần lưu ý có bao nhiêu nghĩa được liệt kê trong mục từ điển chứ không chỉ nhìn vào ý nghĩa đầu tiên.
Hầu hết các từ điển liệt kê nghĩa phổ biến nhất của một từ lên đầu tiên, nhưng nếu người học không chắc chắn về từ vựng đó trong ngữ cảnh, thì có thể là do nó được sử dụng với nghĩa ít thường xuyên hơn mà chúng ta chưa từng được biết trước đó.
Trong một văn bản học thuật, từ vựng có thể mang nhiều ý nghĩa cụ thể hơn. Ví dụ: trong từ điển Oxford Learner’s Dictionary of Academic English (OLDAE) định nghĩa từ “significance” trong lĩnh vực “toán thống kê” thường dùng để biểu thị cho một hàm số “có nghĩa”. Cách định nghĩa này mang tính máy móc đối với một người học tiếng Anh thông thường, nhưng rất phù hợp với sinh viên thuộc bất kỳ chuyên ngành liên quan đến xác suất thống kê.
Tần số xuất hiện của một từ vựng thường khác nhau trong ngôn ngữ học thuật. Ví dụ: nghĩa đầu tiên của từ “argument” trong OLDAE không phải là sự tranh cãi, mà là “một lý do hoặc tập hợp các lý do mà ai đó sử dụng chỉ ra điều gì đó là đúng”. Nếu bạn không chắc chắn việc mình đã tìm thấy nghĩa phù hợp với ngữ cảnh của mình hay chưa, hãy xem các nghĩa khác và kiểm tra các câu ví dụ có trong từ điển, để xem có ngữ cảnh nào phù hợp với sự tìm kiếm của bạn hay không.
Nếu bạn đang kiểm tra các từ trong một văn bản học thuật, bạn có nhiều khả năng sẽ tìm thấy các câu ví dụ hữu ích trong OLDAE hơn là trong một từ điển thông thường không dựa trên các văn bản học thuật.
Có thể nói, khi bắt gặp các từ vựng trong văn bản học thuật, điều quan trọng là phải đọc các định nghĩa của từ vựng đó một cách cẩn thận. Một từ điển thông thường sẽ cho bạn biết từ “neglect” có nghĩa là “thất bại khi làm điều gì đó theo cách nào đó” và trong tiếng Anh từ “neglect” được xem là một điều xấu. Tuy nhiên, các nhà khoa học có thể sử dụng “neglect” theo một cách khác có nghĩa là “bỏ qua một một cái gì đó vì nó không quan trọng”. Ví dụ: “One may neglect the voltage drop altogether while calculating the current” (Người ta có thể hoàn toàn bỏ qua việc giảm điện áp trong khi tính toán dòng điện).
Làm thế nào các từ kết hợp trong một câu và trong cấu trúc của một văn bản
Hiểu nghĩa của một từ mà bạn đã gặp trong một văn bản đọc là một điều; sử dụng từ đó trong bối cảnh của riêng bạn là một điều khác. Đối với việc này, bạn cần một kiến thức không chỉ dừng lại ở mặt hiểu nghĩa. Bạn cần biết cách làm thế nào kết hợp từ này với các từ khác trong một câu và trong cấu trúc của một văn bản. Có một số khía cạnh về vấn đề này, nhưng chúng ta sẽ xem xét ở mặt: ngữ pháp (grammar) và sự kết hợp từ (collocation)
- Ngữ pháp (grammar)
Người học tiếng Anh đôi khi nghĩ ngữ pháp và từ vựng là hai khía cạnh khác nhau và chúng có thể được học riêng lẻ hoặc kết hợp với nhau. Tuy nhiên,điều này không thực sự đúng, đặc biệt là khi nói đến các văn bản học thuật. Nhiều thách thức và lỗi sai phát sinh liên quan đến các đặc điểm ngữ pháp, không phải của toàn bộ câu, mà là các từ cụ thể trong đó. Những đặc điểm ngữ pháp này bao gồm:
+ Cấu trúc ngữ pháp theo sau một động từ. Ví dụ: “expect to do something” chứ không phải “anticipate” doing something”.
+ Liệu một động từ (verb) có cần một chủ thể (subject) hay không. Ví dụ: “discuss something” chứ không phải “discuss about something”.
+ Giới từ (preposition) kết hợp với một từ cụ thể. Ví dụ: “compared with” hoặc “compared to” (cả hai đều được).
Bất kì một quyển từ điển chất lượng nào cũng sẽ giúp người học làm rõ nghĩa của từ cả về mặt ngữ pháp và khi được đặt vào một bối cảnh cụ thể. Đối với một cấu trúc quan trọng sẽ được in đậm trong từ điển. Trong quá trình luyện viết tiếng Anh bạn nên nhìn vào các câu ví dụ cũng như cấu trúc để biết cách sử dụng từ vựng tốt hơn.
- Sự kết hợp từ (collocation)
Collocation là cách các từ phối hợp với nhau để nghe tự nhiên hơn trong một bối cảnh cụ thể. Ví dụ: chúng ta có thể nói “the typhoon brought heavy rain and strong winds” (Bão đã mang theo mưa to và gió mạnh), nhưng chúng ta sẽ không thể nói rằng “the typhoon brought strong rain and heavy winds”. Sự kết hợp trong ví dụ sau (strong rain, heavy winds) không phải là collocation.
Khi nhận được những collocation sai, có thể khiến người học không hiểu được nội dung văn bản, trái lại còn làm tối nghĩa và lệch lạc ý nghĩa thực sự của văn bản. Chọn đúng những collocation sẽ giúp người học có thể hiểu chính xác hơn văn bản và gây được sự chú ý khi nói, giúp người nghe hiểu được những gì người học muốn truyền tải.
Collocations thường là các cặp từ, ví dụ như: động từ + danh từ (carry out a survey), tính từ + danh từ (a clear distinction) hoặc trạng từ + tính từ (highly significant). Một cuốn từ điển học thuật tốt sẽ cung cấp các ví dụ về collocations phổ biến và hữu ích nhất.
Tầm quan trọng của kỹ năng sử dụng từ điển
Đối với sinh viên nghiên cứu chuyên sâu về tiếng Anh, việc sử dụng từ điển được xem là một kỹ năng quan trọng mà bạn cần tìm hiểu để biết cách sử dụng từ điển hiệu quả. Bên cạnh các kỹ năng nghiên cứu, kỹ năng tra từ điển học thuật đóng vai trò quan trọng không kém vì nó giúp người học chọn lọc được từ vựng chính xác cho từng bối cảnh cụ thể, tạo ấn tượng cả khi nói và viết.
Ngoài cách sử dụng từ điển tiếng Anh học thuật mà Hội đồng Anh vừa chia sẻ, các bạn có thể tìm hiểu thêm các cách học tiếng Anh hiệu quả khác ngay tại đây nhé!