Hẳn trong chúng ta đều biết đến viên hoàn cứng là gì? Nhưng cách bào chế nó ra sao thì hôm nay chúng tôi sẽ đưa ra một hướng dẫn cụ thể và chi tiết nhất.
1. Định nghĩa viên hoàn cứng
Viên hoàn cứng là dạng thuổc rắn, hình cầu, có khối lượng thường nặng từ 0,05 g – 0,5 g, có khi tới 2 g hay hơn nữa. Ví dụ: Tô mộc hoàn, Ích mẫu hoàn, Lục vị hoàn, Bổ tỳ ích khí hoàn, Bổ huyết điều kinh hoàn…
2. Thành phần của viên hoàn cứng
Dược chất
Có thể là hoá chất, bột dược liệu, cao thực vật, cao động vật.
Tá dược
- Tá dược là những chất cần thiết để tạo thành viên thuốc. Tá dược thường là những chất trơ (vô hại) hoặc những chất góp phần làm tăng thêm hiệu lực của thuốc (tác dụng hiệp đồng hoặc phân rã thuốc hợp lý làm tăng khả năng hấp thu thuốc).
- Tuỳ theo chất thuốc mà lựa chọn một hay nhiều tá dược cho thích hợp. + Nếu là dược chất khô rắn, tá dược dùng là chất lỏng như: Mật ong, xirô đơn, dung dịch hồ nếp 5% – 20%.
- Nếu dược chất dạng mềm hay lỏng thì tá dược dùng phải khô như: Bột Cam thảo, bột Gôm, bột Gạo, bột Sắn…
- Tá dược thích hợp sẽ làm cho viên mịn, không khô nứt, không chảy nước, dễ tan và dễ tiêu (thuốc được hấp thu cao) trong đường tiêu hoá.
- Ngoài ra còn tá dược áo thuốc như: Bột tan, Bách thảo sương; bột Chu sa, áo tá dược lỏng, giấy bạc, giấy thiếc… nhằm làm cho viên bảo quản tốt hơn, che dấu mùi vị, tăng cường tác dụng điều trị và làm cho viên đẹp, hấp dẫn…
3. Cách điều chế viên hoàn cứng
Bước 1:
Chuẩn bị nguyên liệu: Các dược liệu đã được chia nhỏ và chế biến sao tẩm đúng yêu cầu của từng vị, sấy khô, tán thành bột riêng (nếu là thuốc độc) hoặc tán chung thành bột để có độ mịn như nhau (tạo thành bột kép).
Bước 2: Làm thành viên. (có hai cách)
Cách 1: Làm viên bằng bàn cắt viên:
- Dụng cụ bao gồm:Cối chày sứ; bàn cắt viên, bàn xoa viên và khay men để sấy.
- Làm khối viên dẻo: Cho dần tá dược lỏng vào khối bột kép nghiền kỹ trong cối, đánh thành một khối đều mịn, dẻo, sờ không dính tay và không dính chày, cối là được.
- Chia viên: Căn cứ vào số lượng viên phải làm, chia khối chất dẻo thành từng phần nhỏ, đem nắn thành đũa (giun) trên khay rồi dùng bàn cắt, cắt thành viên, vừa cắt vừa viên tròn. Chú ý, có thể cho một ít bột Hoạt thạch hoặc bột Cam thảo để khỏi dính khay.
- Sửa viên: Dùng bàn xoa viên xoa cho thật tròn và đều.
- Sấy viên
Cách 2: Làm viên hoàn cứng bằng máy làm viên hoàn tự động
Máy làm viên hoàn ra đời nhằm giúp giảm thiểu công sức và thời gian làm viên hoàn. Có rất nhiều loại máy viên hoàn tự động khác nhau. Hôm nay chúng tôi xin hướng dẫn các bạn Cách làm viên hoàn cứng bằng máy làm viên hoàn để các bạn tham khảo.
Các bạn cũng có thể tham khảo thêm: Bảng giá máy làm viên hoàn và các dòng may lam thuoc dong y khác.
4. Bảo quản
Thuốc viên hoàn đã sấy xong phải để thật nguội mới đóng vào chai lọ hoặc túi Polyetylen đã tiệt khuẩn và làm thật khô. Thuốc phải để nơi khô ráo, mát, tránh ánh sáng và ánh nắng.
5. Tiêu chuẩn kỹ thuật
- Mùi vị: Thơm mùi dược liệu.
- Mặt viên: Nhẵn bóng, đồng đều. – Độ tan rã: Từ 10 – 20 phút phải tan rã hoàn toàn trong nước nóng ở 37°C.
- Sai số khối lượng: không quá + 10% so với khối lượng một viên trung bình.