CÁCH VIẾT ĐOẠN VĂN, BÀI VĂN BIỂU CẢM
I. Văn biểu cảm là gì?
Văn biểu cảm là văn bản viết ra nhằm biểu đạt tình cảm, cảm xúc, sự đánh giá của con người đối với thế giới xung quanh và khêu gợi lòng đồng cảm nơi người đọc.
Văn biểu cảm khác tự sự và miêu tả thông thường. Văn tự sự và biểu cảm bao giờ cũng có bố cục hoàn chỉnh, thông báo nội dung, diễn biến sự vật, sự việc một cách đầy đủ. Tuy nhiên ở văn biểu cảm, người viết thường bộc lộ cảm của mình trước những sự vật, hiện tượng trong đời sống để người đọc có thể cùng đồng cảm, sẻ chia với mình.
II. Đặc điểm của tình cảm trong văn biểu cảm
Đó là những tình cảm đẹp, vô tư, mang lí tưởng đẹp, giàu tính nhân văn (như yêu con người, yêu thiên nhiên, yêu Tổ quốc…). Chính vì vậy mà cảm và nghĩ thường không tách rời nhau. Những tình cảm không đẹp, xấu xa như: lòng đố kị, bụng dạ hẹp hòi, keo kiệt không thể trở thành nội dung biểu cảm chính diện, có chăng chỉ là đối tượng để mỉa mai, châm biếm mà thôi.
– Văn biểu cảm biểu lộ tình cảm, cảm xúc thường thấm nhuần tư tưởng nhân văn của con người như yêu con người, yêu thiên nhiên, yêu Tổ quốc, ghét những thói tầm thường, độc ác…)
III. Luyện tập viết đoạn văn:
Một số đoạn văn xuôi biểu cảm sau đây:
CÂY TRE
Cành lá tre này cũng như cành lá tre khác, không có gì đặc biệt, tôi không bao giờ nhìn ngắm một cành tre mà không thấy nổi lên lòng những ý nghĩ và những-cảm giác lúc nào cũng giông nhau.
Khi thấy các lá tre gió thổi vút một chiều, tôi cảm thấy một vang âm thầm và kín đáo trong tâm hồn. Hình như một cảm giác gì thanh và lạnh lẽo, một cái gì vừa cứng cỏi lại vừa chua xót, vừa tha thiết lại thanh đạm, như tâm hồn một nhà ẩn dật thời xưa, chán những điều thế đem giấu cái tài nâng không được ai biết trong rừng núi… Vài lá tre nhọn vắt qua trăng sáng trông thật giống một bức tranh phóng bút của Tàu.
NGÔI TRƯỜNG CŨ
Tôi rảo bước đến trước trường và tần ngần đưa mắt nhìn vào. Tuy đã bao năm trời xa cách, ngôi trường vẫn không khác mấy khi xưa: vẫn mái rong rêu, vẫn bốn bức tường chớn chở, mấy chậu ti-gôn đã bắt đầu khoe mấy khóm cỗi cũng đang độ khai hoa. Cây điệp trước sân đã báo mùa thi với nghìn cánh hoa hồng tả tơi trên vệ cỏ. Một niềm cảm xúc xâm chiếm tâm hồn tôi. Mỗi cảnh vật đều khêu gợi ở tôi những bóng xưa, tăm tiếng cũ. Tôi thấy như sống lại trong khoảnh khắc quãng đời ấy, mà ngôi trường yêu mến kia đã phong kín của tôi bao nhiêu kỉ niệm buồn, vui. Tôi nhớ lại tất cả. Cái gì tôi cũng nhớ và cái gì cũng gieo vào 1 tôi một niềm lưu luyến cách vời.
IV. MỘT VÀI DÀN BÀI BIỂU CẢM VỀ NGƯỜI THÂN
ĐỀ BÀI 1: Biểu cảm về bà của em
I/ Mở bài:
Dẫn dắt giới thiệu về người thân.
Ngày bé bài hát yêu thích của em luôn là:“ Bà ơi bà cháu yêu bà lắm. Tóc bà trắng màu trắng như mây”. Bây giờ, khi đã lớn rồi, em vẫn hay hát lại bài hát ấy cho bà nghe. Bởi đối với bà, em vẫn mãi là đứa cháu nhỏ bé như ngày nào và đối với em, bà vẫn luôn tuyệt vời và vĩ đại như thế.
II/ Thân bài
Biểu cảm về nét tiêu biểu ( ngoại hình, tính cách,…)
Bà em đã gần bảy mươi tuổi- cái tuổi xế chiều cần được nghỉ ngơi và chăm sóc.
Lưng bà đã hơi còng xuống. Đó là dấu ấn còn lại của cả một cuộc đời nhọc nhằn vất vả. Hồi còn trẻ, đôi vai bà đã chịu sức nặng của bao tấn đá để xây dựng lên con đường Trường Sơn lịch sử. Chiến tranh qua đi, bà lại quay về làm nông, quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời. Tấm lưng bà vì vậy mà còng dần xuống theo năm tháng.
Em thương mái tóc điểm bạc pha sương, pha cả màu nắng, pha màu thời gian.
Làn da bà đã nhăn nheo và nổi lên những chấm đồi mồi nhưng vẫn toát lên vẻ hồng hào tươi sáng. Trong mắt em bà vẫn luôn là người đẹp lão nhất.
Nhìn vào đôi mắt bà, em thấy đôi mắt ấy đã mờ đục đi nhiều. Nhưng cái nhìn trìu mến không vì thế mà bị phai nhòa, em có thể cảm nhận được từ ánh nhìn của bà là cả bầu trời yêu thương với con cháu.
Bàn tay bà ấm áp lắm. Đôi bàn tay vĩ đại trước kia vừa tham gia cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước, vừa làm lụng lo cơm ăn áo mặc cho cả gia đình. Giờ đôi bàn tay ấy đã nhăn nheo với vô vàn vết chai sần. Em hay nắm lấy bàn tay bà áp lên gò má của mình, hơi ấm mà bàn tay mà mang lại như một nguồn sức sống ấm nóng sưởi ấm tâm hồn em.
Dường như những vất vả thời quá vãng không làm mất đi sức khỏe và sự minh mẫn của bà. Bà vẫn có thói quen tập thể dục buổi sáng đều đặn, bà vẫn nhớ rõ những câu chuyện thời chiến tranh ác liệt.
Biểu cảm về bà ở những kỉ niệm sâu sắc
Em thích nhất là buổi tối được ngủ cùng bà, rúc đầu vào cánh tay của bà nghe bà thủ thỉ về những câu chuyện ngày xưa, về ông tiên bà bụt trong câu chuyện cổ tích.
Em thích cảm giác được bà ôm vào lòng, vỗ vai cười tươi nói đùa rằng: “ Cha bố cô, đã lớn lắm rồi đấy nhé”.
Có đêm đông khi giật mình tỉnh dậy em thấy dáng hình gầy gò của bà đang tỉ mẩn đan cho em chiếc áo ấm. Tình yêu vô bờ ấy của bà, còn có câu từ nào có thể diễn tả được nữa.
Biểu cảm về vai trò của bà đối với mình
Bà là người vô cùng quan trọng đối với em.
Bố mẹ em đi làm xa nên em ở với bà gần như hết những tháng năm tuổi thơ. Em lớn lên nhờ nhũng câu chuyện thần tiên mà bà kể, nhờ sự chăm sóc ân cần và ấm áp, nhờ những cái ôm động viên, những cái xoa đầu khích lệ.
Bà dành trọn vẹn tình yêu cho đứa cháu nhỏ bé là em. Bà hay thầm thì với em rằng em là đứa cháu bà quý nhất đấy, vì thế hãy cố gắng học giỏi và ngoan ngoãn nghe chưa.
III/ Kết bài
Nêu cảm xúc về bà.
Bà là người phụ nữ khiến em khâm phục và yêu quý nhất trên cuộc đời này. Em càng lớn lên thì bà ngày một già đi. Em thầm mong ước bà mãi khỏe mạnh để có thể nhìn thấy sự trưởng thành của em mỗi ngày.
Đề bài 2: Cảm nghĩ về người mẹ thân yêu của em
- Mở bài: Em hãy giới thiệu mẹ em
Gia đình em có 2 chị em, gia đình ít con vì vậy nên từ nhỏ đã được ba mẹ rất yêu thương. Nhất là mẹ người luôn quan tâm và lo lắng cho em, khó có thể diễn tả hết công lao và sự yêu thương của mẹ dành cho hai người con. Em rất yêu mẹ của mình.
- Thân bài:
1. Ngoại hình và tính tình người mẹ
* Ngoại hình:
– Mẹ em năm nay khoảng 45 tuổi
– Mẹ em không cao lắm và hơi tròn.
– Mẹ em có đôi mắt to tròn, má lúm đồng tiền.
– Miệng lúc nào cũng cười để lộ hàm răng trắng sáng.
– Mái tóc của mẹ em đã điểm vài cọng tóc bạc.
* Nêu cảm nghĩ tính cách của mẹ:
– Mẹ em là người nhẹ nhàng và hiền lành.
– Mẹ yêu thương và luôn quan tâm em.
– Mẹ luôn nhẹ nhàng ngay cả khi em mắc lỗi.
– Điềm tĩnh xử lý mọi việc.
* Một số kỉ niệm mà em nhớ mãi về mẹ:
– Em bị ốm sốt mẹ thức khuya chăm sóc em.
– Mẹ luôn là động lực để giúp em học tập tốt.
2. Vai trò người mẹ với em:
– Với em mẹ mãi là người vĩ đại với tình yêu thương vô bờ bến dành cho con cái.
– Mẹ là nguồn sống là nguồn động lực giúp em học tốt nhất.
– Bên cạnh em mỗi khi em buồn, thất bại trong học tập.
– Em luôn noi gương và học hỏi rất nhiều điều bổ ích từ mẹ.
– Mẹ là bờ bên yêu thương mỗi khi em buồn
III. Kết bài:
Nêu tình cảm của em đối với mẹ.
Bài văn mẫu:
Mẹ tôi năm nay đã ngoài 50 năm tuổi nhưng ai cũng nói mẹ già hơn so với tuổi, chắc bởi lẽ cuộc đời mẹ đã có quá nhiều khó khăn, nhiều vất vả in hằn trên khuôn mặt rám nắng, mái tóc ngả màu, bàn tay chai sạn của mẹ. Nhưng với tôi, mẹ mãi là người phụ nữ đẹp nhất, mẹ có một vẻ đẹp mà không ai và không bao giờ có thể thay thế được vị trí mẹ.
Mẹ có khuôn mặt trái xoan, gương mặt mẹ điểm những vết đồi mồi, chân chim, những vết nhăn đã in trên trán và khóe mắt mẹ. Những gì anh em tôi có được ngày hôm nay được khắc trên từng nếp nhăn trên khuôn mặt tảo tần của mẹ. Mái tóc mẹ dài, xoăn và đã bắt đầu điểm màu của thời gian khi những sợi tóc bạc ngày càng đua nhau chen chỗ của những sợi tóc đen. Nhưng lâu lâu mẹ lại nhờ tôi nhuộm lại tóc cho mẹ nên tóc mẹ vẫn còn đen lánh và mượt mà lắm.
Đôi mắt mẹ là nơi chứa chan biết bao vui buồn cuộc đời mẹ nhưng dù khi mệt mỏi hay buồn phiền đôi mắt ấy vẫn ánh lên sự trìu mến, sự tươi cười để che dấu đi tất cả, mẹ không muốn anh em tôi phải suy nghĩ, phải lo lắng cho mẹ. Trên gương mặt mẹ, có một thứ luôn thường trực đó là nụ cười, mẹ luôn vui vẻ với cuộc đời dù đôi khi cuộc đời bất công với mẹ đi chăng nữa. Bàn tay mẹ chai sạn, cầm tay mẹ mà tôi thấy thương mẹ nhiều quá, những vết xước chi chít chồng chéo nhau trên đôi bàn tay gầy guộc khắc khổ ấy.
Mẹ là một người phụ nữ giỏi việc nước, đảm việc nhà. Trong công việc, mẹ luôn là người đầy trách nhiệm, hết mình vì công việc, là một nhân viên xuất sắc nhiều năm liền. Với mọi người, hàng xóm xung quanh, mẹ luôn hòa đồng, vui vẻ, nhiệt tình, tốt bụng, khi nhà ai có đám giỗ, đám cưới muốn nhờ mẹ sang nấu giúp mẹ đều sẵn lòng. Trong gia đình, đó là người phụ nữ yêu chồng thương con, biết lo toan cho gia đình, chăm sóc con cái, đặc biệt mẹ nấu ăn rất ngon. Mẹ biết nấu rất nhiều món ăn và thay đổi thực đơn hàng ngày để bữa cơm không bị nhàm chán vì vậy cả bố tôi hay anh em tôi dù đi đâu nhưng đến giờ ăn cơm là chỉ về ăn cơm mẹ nấu.
Mẹ là người yêu thương con cái, luôn tạo mọi điều tốt nhất cho tôi được học tập và vui chơi. Lúc tôi có làm điều gì có lỗi, mẹ không quát mắng nặng lời mà ngồi lại chỉ ra cho tôi nhận ra khuyết điểm của bản thân. Tuy mẹ bận rất nhiều công việc nhưng mẹ vẫn luôn quan tâm đến việc học hành của anh em tôi. Tôi và mẹ có rất nhiều kỉ niệm nhưng kỉ niệm mà tôi nhớ mãi đó là lần tôi bị sốt cao đột ngột lúc ấy đã khuya, mẹ đã phải thức suốt đêm để chườm mát, đo nhiệt độ liên tục cho tôi. Chốc chốc mẹ lại ghé tai vào sau lưng tôi để nghe tiếng phổi, rồi lại sờ mu bàn tay, mu bàn chân tôi để xem tôi đã đỡ sốt hơn chưa. Nhìn mẹ chăm chút, lo lắng vì tôi mà tôi lại càng thấy yêu mẹ nhiều hơn. Ngoài ra, mẹ còn dạy tôi nấu nhiều món ăn ngon mà mẹ hay nấu cho gia đình. Mẹ luôn bày dạy, chỉ bảo để tôi ngày càng hoàn thiện hơn.
Mẹ luôn là người phụ nữ tôi yêu thương, quý trọng nhất. Cảm ơn vì cuộc đời đã cho con làm con của mẹ, cảm ơn mẹ vì mẹ là mẹ của con, cảm ơn những vất vả, sớm hôm, tần tảo của mẹ để con được khôn lớn như ngày hôm nay. Mẹ thật là người phụ nữ vĩ đại, phi thường, luôn hết mình cho công việc và gia đình. Nếu ai hỏi tôi về siêu anh hùng, tôi sẽ kể họ nghe về mẹ của tôi mà không phải là một superman hay một anh hùng nào mà báo chí ca ngợi. Mẹ luôn là người tuyệt vời nhất của con.
“Tần tảo sớm hôm mẹ nuôi con khôn lớn, Mang cả tấm thân gầy cha che chở đời con. Ai còn mẹ xin đừng làm mẹ khóc, Đừng để buồn lên mắt mẹ nghe không…”
Mọi thứ trên đời này đều có số liệu chính xác trừ tình yêu thương của mẹ, tình mẹ lúc nào cũng đong đầy, bao la như biển Thái Bình, không bao giờ ngừng nghỉ. Để đáp lại công lao to lớn của mẹ, tôi tự hứa phải học hành chăm chỉ, ngoan ngoãn, cố gắng trở thành người công dân có ích để mẹ vui lòng.
Biểu cảm về vẻ đẹp cây hoa mai
- Mở bài:
Trong các loài hoa, tôi yêu nhất là hoa mai. Không chỉ yêu ở cái sắc vàng thắm tươi, chùm hoa rực rỡ mà yêu vì nó gắn với cái tết cổ truyền của dân tộc. Cứ mỗi khi thấy hoa mai nhà bác Giáo nở là biết tết đến xuân về.
- Thân bài:
Mới qua có một đêm mà cây mai nhà bác Giáo đã thay đổi hoàn toàn. Sáng nay, bước vào sân nhà bác ấy, tôi như sững người lại trước màu hoa vàng rực rỡ.
Cây mai này còn bé lắm, nó chỉ mới ra hoa lần đầu tiên. Được trồng trong một cái chậu khá đồ sộ, cây hoa chỉ cao chưa đầy một mét, trông nó thật chả cân xứng tí nào. Thân nó ngay chỗ gốc lớn nhất cũng chỉ bằng ngón tay cái của tôi.
Từ gốc lên đến ngọn, cây có bốn năm cành xòe ra xung quanh, cành bé nhất chưa lớn bằng chiếc đũa. Đã thế, thân và cành mai đều nhỏ dần về phía ngọn nên lại càng bé bỏng. Thảo nào mà người ta vẫn nói: nhỏ nhắn như cây mai. Mấy hôm trước, cây mai hoàn toàn trụi lá, nhìn vào chỉ thấy thân cành, mỏng manh như được tạo nên bằng những cái chân chim ghép lại.
Bác Giáo yêu cây mai lắm, chăm sóc nó rất cẩn thận. Mỗi sớm thức dậy, bác đều tưới cho cây mai ấy trước. Bác bảo cây cũng như người biết cảm nhận tình yêu thương. Mình thương cây thì nó tươi tốt và ra nhiều hoa lắm. Mình thờ ơ thì cây buồn phiền rồi trở nên héo rũ, không ra hoa.
Nhờ thế mà đúng ngày hôm nay, hoa mai đua nhau nở rộ. Trên những cành mai khẳng khiu là những nụ và bông chen chúc. Những nụ hoa mới nẩy chỉ lớn bằng hạt gạo, được bọc kín bởi một lớp vỏ màu xanh lục nhạt. Những nụ lớn hơn thì đã bằng hạt đậu trắng, vỏ vần còn xanh, nhưng ở phía chỗm đã hé ra mấy vệt vàng tươi như được tô bằng kim tuyến.
Giữa những nụ như thế, những bông hoa đã nở thật là rực rỡ và kiêu kì. Mỗi bông hoa là một ngôi sao gồm sáu cánh như những chiếc lá rất mỏng thuôn tròn, được xếp đặt cân đối. Màu hoa vàng thắm nổi bật trên chiếc đài hoa gồm những cánh mỏng màu xanh nhạt. Cánh hoa nằm trên đài hoa thật như vàng mà nằm trên ngọc. Ngay chính giữa ngôi sao vàng ấy là nhị hoa, một cái hạt xanh xanh với những cái tua như những sợi tơ vàng.
Hôm nay cây mai chưa ra lá. Nhưng bên cạnh những cụm hoa, tôi đã thấy có những chồi xanh nho nhỏ. Chỉ ít hôm nữa, những cái chồi ấy sẽ đâm thành những ngọn lá nhỏ thuôn nhọn.
Trong những ngày Tết, quanh tôi có rất nhiều loại hoa đẹp. Tuy vậy, tôi vẫn yêu hoa mai hơn cả. Hoa mai rất đẹp, đẹp từ cành cho đến hoa, nhất là màu hoa mai thật tươi sáng.
- Kết bài:
Mấy năm sau, bác Giáo qua đời vì bệnh nặng, tôi rất buồn. Từ ngày bác ra đi, cây mai không còn tươi sắc nữa. Thật dúng như lời bác nói, cây cũng như người biết cảm nhận tình cảm. Sau đó một thời gian, cây mai cũng lặng lẽ chết trong mùa đông giá rét. Có lẽ, vì thiếu đi một người bạn, thiếu đi một bàn tay chăm sóc tận tình mà cây mai đã không còn muốn sống nữa chăng?
Gợi ý một số đề văn biểu cảm.
Đề bài 1: Một lần mẹ bị ốm, em thức suốt đêm chăm sóc mẹ. Hãy viết bài văn biểu cảm về sự việc ấy.
Đề bài 2: Một lần, người bạn thân thiết của em không thuộc bài trên lớp, không những thế, bạn ấy lại còn vô lễ với cô giáo. Em hãy viết một bức thư ngắn, nhắc nhở bạn ấy nỗ lực học tập và rèn luyện mình.
Đề bài 3: Viết một bức thư cho người bạn thân thiết đang định cư ở Mỹ, gợi nhắc về những kỷ niệm đẹp một thời đã qua.
Đề bài 4: Biểu cảm về vẻ đẹp của một khu vườn mùa xuân.
Đề bài 5: Biểu cảm về vẻ đẹp của thác nước nơi rừng núi.