Tục ngữ dân gian với câu từ đơn giản cùng hình ảnh đời thường, chân thực đã để lại cho chúng ta nhiều kinh nghiệm sâu sắc và có ích. Điển hình như câu tục ngữ “Thả con săn sắt bắt con cá rô” – một hình ảnh quen thuộc nhưng ẩn chứa nhiều bài học giá trị trong mọi khía cạnh cuộc sống mà không phải ai cũng hiểu hết.
1. Giải thích câu tục ngữ “Thả con săn sắt bắt con cá rô”
Trong cuộc sống, khi thấy ai hy sinh chút lợi ích nhỏ với mong thu được nhiều lợi ích lớn hơn người ta hay dùng câu tục ngữ “Thả con săn sắt bắt con cá rô”. Vậy ý nghĩa thực sự của câu tục ngữ này là gì?
- Săn sắt là con cá săn sắt, theo trang bách khoa tri thức đây là loại cá trông như cá rô nhỏ, đuôi dài, có vân xanh đỏ bên mình. Cá săn sắt còn có tên gọi khác là cá thia lia, cá đuôi cờ.
- Cá rô là loại cá nước ngọt, to hơn nhiều lần so với con cá săn sắt, thường gặp trên đồng ruộng.
- Thả và bắt là hai động từ trái ngược nhau chỉ hành động của con người. Trong khi thả có nghĩa là không giữ nữa mà để cho tự do hoạt động, phát triển hoặc vì lý do nào đó thì bắt nghĩa là thu về, lấy về, không để cho tự do hoạt động.
Nhìn dưới góc độ ẩm thực thì con cá săn sắt là giống cá nhỏ, không có nhiều thịt còn con cá rô lại to hơn, có giá trị dinh dưỡng cao hơn. Ngoài ra, con cá săn sắt còn có thể làm mồi để bắt con cá rô.
Nhìn dưới góc độ kinh tế, con cá săn sắt không mang lại lợi ích, đem lại giá trị cao như con cá rô. Chính vì vậy mới có hành động thả con cá săn sắt với mục đích bắt được những con cá rô.
Từ nghĩa đen, chúng ta có thể suy ra nghĩa bóng của câu tục ngữ “Thả (bỏ) con săn sắt bắt con cá rô” đó chính là lời dạy của người xưa về cách ứng xử ở đời.
Trong cuộc sống của chúng ta có rất nhiều việc phải làm nhưng quỹ thời gian thì có hạn. Chính vì vậy, hãy chọn việc quan trọng hơn, ý nghĩa hơn để tập trung nỗ lực thực hiện nhằm đạt được kết quả tốt nhất. Đôi lúc, trong nhiều trường hợp chúng ta phải biết bỏ qua những chuyện nhỏ nhặt, không quan trọng để tránh lãng phí thời gian, tiền bạc và công sức của chính mình.
Tuy nhiên, dưới góc nhìn của một số người thì câu tục ngữ này còn được hiểu như một thủ đoạn, bất chấp mọi thứ, hy sinh cái lợi nhỏ nhằm thu về cái lợi lớn.
Tục ngữ dân gian được lưu truyền từ đời này sang đời khác, từ nơi này sang nơi khác bằng hình thức truyền miệng nên sẽ có rất nhiều dị bản. Chính vì vậy câu tục “Thả con săn sắt bắt con cá rô” có một dị bản khác đó chính là “Thả con săn sắt bắt con cá sộp”. Vậy “Thả con săn sắt bắt con cá sộp” nghĩa là gì?
Cá sộp là một loại cá nước ngọt giống như cá quả nhưng lớn hơn, mình đen, đầu bằng, rất dữ, hay ăn cá con và mang lại nhiều giá trị kinh tế hơn cá săn sắt. “Thả con săn sắt bắt con cá sộp” vẫn mang ý nghĩa đó chính là bỏ đi những cái lợi ích nhỏ để thu về được những lợi ích lớn. Dù là cá rô hay cá sộp thì ý nghĩa của câu tục ngữ vẫn không thay đổi.
Xem thêm: Ngụ ý của quy luật bất biến của cuộc sống trong câu thành ngữ ‘Nước chảy chỗ trũng’
2. Bài học từ câu tục ngữ “Thả con săn sắt bắt con cá rô”
Câu chuyện “Thả con săn sắt bắt con cá rô” trên thực tế không phải là hiếm, nó diễn ra khá thường xuyên trong cuộc sống và để lại cho chúng ta những bài học hay trên nhiều khía cạnh khác nhau.
“Thả con săn sắt bắt con cá rô” không chỉ đơn thuần là chuyện câu cá giải khuây mà nó còn là phương châm, phương thức kinh doanh của rất nhiều người. Trên thương trường, đây là câu tục ngữ được áp dụng vô cùng nhiều.
Trong kinh doanh, tầm nhìn, chiến lược đóng vai trò rất quan trọng. Muốn thu được lợi ích lớn, người kinh doanh phải có tri thức cùng cái nhìn bao quát trong mọi vấn đề, biết nhìn xa trông rộng. Không có đầu tư sẽ không thể có lợi nhuận, chấp nhận rủi ro cũng là điều cần thiết nếu bạn muốn tiến xa hơn, nhận được nhiều hơn hay đạt được thành công lớn hơn. Đó là lý do vì sao mà câu tục ngữ “Thả con săn sắt bắt con cá rô” thường xuyên được nhắc tới trong lĩnh vực này.
“Thả con săn sắt bắt con cá rô” cũng được bắt gặp trong câu chuyện tình yêu hiện nay, khi mà đối tượng của tình yêu trở thành những con cá và sự hào nhoáng bên ngoài trở thành mồi nhử.
Nhiều người chấp nhận bỏ tiền để khoác lên mình những thứ lộng lẫy, bước vào những nơi sang trọng mong tìm được cho mình một người như mong muốn. Hoặc sẵn sàng bỏ người này để đến với người khác khi thấy đối phương có nhiều giá trị hơn.
Xem thêm: 139 cap thả thính sang chảnh, status thả thính hay
Qua những câu chuyện xảy ra trên thực tế có thể thấy câu tục ngữ “Thả con săn sắt bắt con cá rô” để lại cho chúng ta những bài học sau:
2.1. Thứ nhất, mỗi người cần có tư duy nhìn xa trông rộng
Đây là bài học cơ bản nhất mà câu tục ngữ hướng đến, tư duy nhìn xa trông rộng rất cần thiết đối với chúng ta trong cuộc sống ngày nay.
Với khả năng nhìn xa trông rộng sẽ giúp chúng ta suy xét được mọi hậu quả lâu dài của những quyết định bản thân mình và có sự chuẩn bị tốt cho những kế hoạch sau này. Nếu biết nhìn xa trông rộng sẽ biết được thời cơ để “Thả con săn sắt bắt con cá rô”, thu được những lợi ích có giá trị lớn hơn.
2.2. Thứ hai, bài học về cách đánh giá tầm quan trọng của mọi việc
Trong cuộc sống hiện tại của chúng ta có rất nhiều điều cần phải thực hiện, mỗi một công việc đều có tính chất khác nhau nhưng không phải cái nào cũng quan trọng và thiết yếu. Người khôn ngoan sẽ biết xác định công việc nào là quan trọng và thiết yếu để lựa chọn giải quyết trước.
Chúng ta phải biết cân nhắc, chọn lấy việc quan trọng hơn, ý nghĩa hơn để mà nỗ lực cố gắng hoàn thành. Thời gian có hạn nên đừng lãng phí công sức cho những việc nhỏ hay ít quan trọng hơn. Một số thời điểm, chúng ta phải biết bỏ đi những thứ không cần thiết, mang lại lợi ích nhỏ để tập trung sức mình cho những thứ quan trọng và lớn lao hơn. Như chính ý nghĩa của câu tục ngữ “Thả con săn sắt bắt con cá rô”.
2.3. Thứ ba, phải biết lựa chọn thời điểm thích hợp, nắm bắt cơ hội
Cuộc sống với nhiều điều khó đoán, không phải lúc nào con săn sắt cũng là mồi nhử để thu được con cá rô, có những lúc không thu được cá rô lại mất luôn con săn sắt. Chính vì vậy, muốn “Thả con săn sắt bắt con cá rô” buộc chúng ta phải là những người hiểu biết vấn đề để lựa chọn thời điểm thích hợp. Đừng vì tham lam, mù quáng, không biết cân nhắc mà bỏ đi lợi ích nhỏ để rồi không thu được lợi ích lớn.
Điển hình cho bài học này chúng ta có thể thấy được ở thị trường chứng khoán trong thời gian vừa qua. Có nhiều người không có hiểu biết về chứng khoán cũng như cái nhìn bao quát thị trường chứng khoán. Nhưng vì muốn kiếm được nhiều lợi ích mà họ quyết nắm giữ nhiều cổ phiếu. Để rồi khi thị trường chứng khoán chao đảo, không những không thu được lợi ích mà còn mất luôn những thứ đang có.
Xem thêm: Top 39+ thành ngữ, tục ngữ nói về ‘cái đẹp’ trong cuộc sống, ai cũng nên đọc!
3. Những câu tục ngữ, thành nghĩa đồng nghĩa, trái nghĩa với câu tục ngữ “Thả con săn sắt bắt con cá rô”
Ngoài câu tục ngữ “Thả con săn sắt bắt con cá rô” còn có nhiều câu tục ngữ, thành ngữ mang nghĩa tương tự, khuyên con người biết nhìn xa trông rộng, lựa chọn những điều có giá trị. Bên cạnh đó cũng có những câu trái nghĩa, mang hàm ý phê phán.
3.1. Những câu thành ngữ, tục ngữ đồng nghĩa
Đồng nghĩa với câu tục ngữ “Thả con săn sắt bắt con cá rô” có những câu tục ngữ, thành ngữ sau:
- Thả con săn sắt bắt con cá sộp.
- Thả con tép bắt con tôm.
- Muốn ăn cá cả phải thả câu dài.
- Thả con săn sắt, bắt con cá mè.
3.2. Những câu thành ngữ, tục ngữ trái nghĩa
Bên cạnh những câu nói đồng nghĩa, dân gian Việt Nam có những câu nói mang nghĩa trái ngược hoàn toàn với câu tục ngữ “Thả con săn sắt bắt con cá rô” như sau:
- Thả con cá rô, vồ con săn sắt.
- Thả mồi bắt bóng.
- Tham bát bỏ mâm.
- Con rô cũng tiếc, con giếc cũng muốn.
Trong cuộc sống, chúng ta cần phải cân nhắc trước lợi ích, xác định được giá trị, tầm quan trọng của công việc để đưa ra những lựa chọn đúng đắn. Hi vọng, qua câu tục ngữ “Thả con săn sắt bắt con cá rô” bạ sẽ thu được nhiều bài học quý giá.
Nguồn ảnh: Internet