Tiền dấu hiệu
Khái niệm
Khi vàng được sử dụng làm trung gian trong quá trình trao đổi hàng hoá, ban đầu có đầy đủ giá trị. Nhưng trong quá trình lưu thông, nó đã bị cọ sát nhiều và giảm dần trọng lượng và thực chất nó đã giảm giá trị nhưng vẫn được người ta coi là tiền đầy đủ giá như ban đầu. Hiện tượng đó làm nảy sinh khả năng lấy một vật khác thay thế tiền vàng làm phương tiện lưu thông.
Tiền dấu hiệu là loại tiền thay thế cho tiền vàng trong lưu thông, gồm những tờ giấy bạc ngân hàng và tiền đúc bằng kim loại như đồng, bạc…để thực hiện các quan hệ trao đổi hàng hóa và dịch vụ. Tiền dấu hiệu là loại tiền tệ mà bản thân tự nó không có giá trị (chỉ là dấu hiệu giá trị) song nhờ sự tín nhiệm của mọi người mà nó được lưu dụng. (Theo quantri.vn)
Chức năng
– Phương tiện lưu thông
– Phương tiện thanh toán
– Phương tiện dự trữ giá trị trong tương lai gần
– Chức năng phương tiện trao đổi quốc tế
Tiền dấu hiệu không thực hiện được chức năng “thước đo giá trị”, “phương tiện cất giữ” và “tiền thế giới”. Trong lưu thông tiền dấu hiệu bao gồm nhiều loại khác nhau, phạm vi thực hiện các chức năng của từng loại cũng khác nhau.
Các loại tiền dấu hiệu
– Giấy bạc ngân hàng
– Tiền đúc bằng kim loại kèm giá
– Tiền chuyển khoản
Sự cần thiết của chế độ lưu thông tiền dấu hiệu:
– Không đủ vàng để tạo ra các phương tiện lưu thông
– Đặc điểm của chức năng phương tiện trao đổi không nhất thiết phải sử dụng tiền vàng
– Trên cơ sở thực tiễn, vàng cho dù đã bị hao mòn nhưng vẫn được chấp nhận
Với những đặc điểm cơ bản trên thì tiền dấu hiệu có những ảnh hưởng quan trọng tới nền kinh tế. (Theo Giáo trình Tài chính tiền tệ, NXB Học viện Tài chính)
Ưu, nhược điểm của tiền dấu hiệu
Sau khi chấm dứt thời kì tiền tệ bằng hàng hóa, thời kì tiền dấu hiệu đã trở thành phổ biến, do tính thuận tiện của nó trong việc làm phương tiện trao đổi hàng hóa. Đó là:
– Dễ mang theo để làm phương tiện trao đổi hàng hóa, thanh toán nợ.
– Thuận tiện khi thực hiện chức năng dự trữ của cải dưới hình thức giá trị.
– Bằng cách thay đổi con số trên mặt đồng tiền, một lượng giá trị lớn hay nhỏ được biểu hiện.
– Bằng chế độ độc quyền phát hành tiền tệ với những qui định nghiêm ngặt của Chính phủ, tiền tệ có thể giữ được giá trị của nó…
Tuy nhiên, tiền dấu hiệu cũng có nhiều nhược điểm của nó: chi phí lưu thông cao, độ an toàn thấp, dễ bị làm tiền giả, dễ bị mất giá nếu không kiểm soát chặt chẽ trong quá trình phát hành…
(Theo Giáo trình Lý thuyết tài chính tiền tệ, NXB Đại học Kinh tế quốc dân)