Tình trạng táo bón kéo dài sẽ để lại nhiều hậu quả như trẻ biếng ăn, còi cọc, chậm lớn, suy dinh dưỡng, đầy hơi, chướng bụng, hay nôn trớ và ăn khó tiêu. Những chất độc trong phân cần được thải ra hàng ngày, nếu bị tích lại trong ruột có thể sẽ bị hấp thu trở lại máu và ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ. Trẻ 1 tuổi bị táo bón nặng có thể dẫn tới tình trạng bị sa trực tràng do ngồi chờ lâu, rặn mạnh và thậm chí chảy máu trực tràng do phân quá rắn.
Để khắc phục tình trạng táo bón, cha mẹ cần phải biết được nguyên nhân gây ra. Bên cạnh đó, cha mẹ cũng cần lưu ý thực hiện một số biện pháp sau:
- Bổ sung đủ nước cho trẻ theo nhu cầu của trẻ. Thông thường, nhu cầu uống nước ở trẻ 1 tuổi trong khoảng từ 500 – 700ml nước/ngày. Có thể cho trẻ uống thêm nước ép bằng các loại rau xanh, trái cây nhằm tăng cường chất lỏng trong đường ruột.
- Chế biến món ăn dặm cho trẻ nhỏ ở dạng lỏng, mềm cho dễ tiêu hóa. Có thể bổ sung thêm các loại rau xanh, củ, cá, trứng, thịt,… Lưu ý, cần đảm bảo cân bằng những thành phần dinh dưỡng, tránh tình trạng bổ sung quá nhiều đạm sẽ gây khó tiêu và dẫn tới táo bón.
- Cần chia nhỏ bữa ăn trong một ngày để tránh tình trạng gây áp lực lên hệ tiêu hóa của trẻ.
- Duy trì cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và tiếp tục bú mẹ trong thời gian dài nhất có thể. Bởi vì ngoài vi chất dinh dưỡng, sữa mẹ còn cung cấp enzyme giúp hỗ trợ hoạt động của các cơ quan tiêu hóa.
- Bổ sung vào chế độ ăn của trẻ bằng những loại thực phẩm như sữa chua, men tiêu hóa để giúp bổ sung, tăng số lượng lợi khuẩn, duy trì cũng như điều hòa hoạt động của đường ruột.
- Lựa chọn sữa công thức phù hợp với nhu cầu của trẻ, hàm lượng từng thành phần. Không nên pha sữa quá đặc hoặc thay đổi nhiều loại sữa khác nhau cho trẻ.
- Tập cho trẻ thói quen đi đại tiện đúng giờ, tốt nhất nên đi vào buổi sáng.
- Khuyến khích trẻ vận động nhằm thúc đẩy nhu động ruột và cải thiện tình trạng táo bón.
- Massage: Dùng ngón tay cái xoa nhẹ xung quanh vùng rốn của trẻ theo chiều kim đồng hồ trong khoảng thời gian từ 5 – 10 phút. Việc này sẽ thúc đẩy tuần hoàn máu, tăng cường nhu động ruột và tăng khả năng tiêu hóa của dạ dày, giảm tình trạng đau bụng, đầy hơi và táo bón ở trẻ. Ngoài ra, cha mẹ có thể cho trẻ tập bài tập kích thích nhu động ruột bằng cách nắm 2 cổ chân của trẻ rồi di chuyển lên xuống như động tác đạp xe trong 10 phút nhằm kích thích ruột già và cơ vòng hậu môn, cải thiện được tình trạng táo bón hiệu quả.
- Ngâm hậu môn với nước muối ấm: Việc ngâm hậu môn bằng nước muối ấm sẽ giúp làm mềm niêm mạc và thư giãn cơ vòng hậu môn, từ đó giúp cho trẻ dễ dàng đi đại tiện hơn và tránh hiện tượng đau rát.
- Mật ong và nước ấm: Mật ong giúp bôi trơn và kích thích nhu động ruột, duy trì được tỷ lệ nước trong phân, làm khối phân mềm hơn và dễ dàng được tống ra ngoài. Đây là một trong những lý do mà từ lâu mật ong được biết đến là một mẹo chữa táo bón dân gian cho trẻ nhỏ. Cha mẹ chỉ cần pha mật ong với nước ấm sau đó cho trẻ uống 3 lần/ngày, mỗi lần 1 thìa cà phê.
Tóm lại, táo bón là một triệu chứng thường gặp ở trẻ em với biểu hiện rất dễ nhận biết đó là thông qua số lần đại tiện. Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng táo bón ở trẻ như chế độ dinh dưỡng, tổn thương thực thể ở đường tiêu hóa, sử dụng thuốc,… Nếu tình trạng biếng ăn kéo dài sẽ làm cho trẻ biếng ăn, còi cọc và chậm lớn. Do vậy, cha mẹ cần cho con tới cơ sở khám chữa bệnh để tìm ra nguyên nhân và có biện pháp can thiệp phù hợp.
Ngoài ra, cha mẹ cũng cần chú ý bổ sung các vi chất cần thiết như: Selen, Crom, Vitamin B1 và B6, Gừng, chiết xuất quả sơ ri (vitamin C),… Đặc biệt là loại kẽm sinh học để cải thiện vị giác, giúp trẻ ăn ngon, đạt chiều cao và cân nặng đúng chuẩn và vượt chuẩn, hệ miễn dịch tốt, tăng cường đề kháng để ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa như táo bón.
Để có thêm kiến thức dinh dưỡng và chăm sóc trẻ theo từng độ tuổi, cha mẹ hãy thường xuyên truy cập website vinmec.com và đặt hẹn với các bác sĩ, chuyên gia Nhi – Dinh dưỡng hàng đầu của Bệnh viện Đa Khoa Quốc Tế Vinmec khi cần tư vấn về sức khỏe của trẻ.