Quế Ngọc Hải là một người con của vùng đất Diễn Châu, Nghệ An. Cũng như nhiều người con xứ Nghệ khác, Hải mang sẵn trong mình niềm đam mê bóng đá máu lửa. Do đó, anh đầu quân cho lò đào tạo trẻ của quê hương là Sông Lam Nghệ An.
Hải sinh ra trong gia đình kinh tế tương đối khó khăn, bố làm công nhân, mẹ bán hàng tại chợ Ga. Từ khi 5 tuổi, cả gia đình chuyển lên thành phố Vinh làm ăn kiếm sống. Tuổi thơ của Quế Ngọc Hải và anh trai Ngọc Mạnh (sinh năm 1990) là những lúc tự chơi với nhau bằng trò đá bóng.
Tới khi học lớp 5, lò đào tạo của CLB Sông Lam Nghệ An về ngôi trường của Hải theo học. Hai anh em Hải rủ nhau đi thi tuyển cho vui, tới mức thi xong không đợi kết quả. Chỉ đến khi bạn bè thông báo tin vui hai anh em mới biết.
Được sự đồng ý của bố mẹ, hai anh em dọn vào ăn tập trong lò Sông Lam Nghệ An. Năm Ngọc Mạnh tham gia đội U15 SLNA bị chấn thương đầu gối nghiêm trọng. Vì là cầu thủ trẻ nên đội bóng chỉ hỗ trợ được phần nào, gia đình lại khó khăn không có tiền chạy chữa khiến người anh từng có ý định từ bỏ.
Bố của Ngọc Mạnh thương con quyết chạy khắp nơi tìm thầy hay thuốc tốt. May mắn thay ông tìm được thầy lang từng chữa trị cho cựu tuyển thủ Minh Đức. Ông lặn lội hai ngày đường vào tận Quảng Bình mua thuốc chữa chân cho con. Tuy vậy, thuốc đông y cần kiên trì điều trị trong thời gian dài mới có hiệu quả. Thương anh trai, Quế Ngọc Hải quyết tâm tập luyện thật tốt chơi bù phần của anh.
Chàng cầu thủ sinh năm 1993 tập luyện tốt trong màu áo đội bóng quê hương. Quế Ngọc lần đầu khoác áo đội tuyển quốc gia năm 2014. Hải thi đấu trọn vẹn 7 trận từ vòng bảng tới bán kết. Anh có một pha lập công vào lưới Indonesia ở vòng bảng.
Đến năm 2015, Hải có tên trong danh sách triệu tập vào tuyển U22 Việt Nam tham dự Seagame 28. Anh được HLV Toshiya Miura tin tưởng trao băng đội trưởng. Đây cũng chính lần đầu tiên Ngọc Hải mang tấm băng đội trưởng của một cấp độ đội tuyển quốc gia.
Cũng trong năm này, một biến cố xảy đến với Quế Ngọc Hải tại V.league đến nỗi đã trở thành vết nhơ trong sự nghiệp của Hải Quế. Trong trận đấu thuộc vòng 25 V.League 2015 giữa SLNA và SHB Đà Nẵng, Quế Ngọc Hải đã có pha vào bóng cực kỳ thô bạo bằng cả hai chân với Phạm Anh Khoa bên phía đội bạn.
Hậu quả là Anh Khoa phải điều trị chấn thương thời gian dài và chắc chắn phải từ bỏ sự nghiệp sân cỏ. Với Hải anh phải chịu khoản bồi thường 800 triệu đồng tiền điều trị cho Khoa cùng với đó là nỗi day dứt cả đời vì hành động của mình đã cướp đi tương lai của người khác.
800 triệu thời điểm đó đối với một cầu thủ chơi tại V.league là số tiền quá lớn. Gia đình Hải phải vay mượn khắp nơi chạy vạy khắp nơi dồn tiền phụ giúp Hải. May mắn thay anh còn sự hỗ trợ của CLB và khoản tiền trợ giúp 400 triệu đồng của bầu Đức giúp Hải vượt qua cơn hoạn nạn.
Những tưởng sự việc này cũng nhấn chìm sự nghiệp của cầu thủ xứ Nghệ. Một năm sau, cầu thủ 23 tuổi này tiếp tục có mặt trong đội hình tuyển Việt Nam tham dự AFF Cup 2016.
Đấu trường này cũng để lại cho chàng hậu vệ quá nhiều nỗi buồn. Còn nhớ trận bán kết lượt về AFF Cup 2014, dù Việt Nam có lợi thế lớn trước Malaysia lại được chơi trên sân Mỹ Đình. Thế nhưng ngay phút thứ 3, Quế Ngọc Hải đã có một pha phạm lỗi có phần nóng vội dẫn tới việc đội nhà bị thổi penalty. Kết quả trận đấu sau đó là điều mà không một người hâm mộ bóng đá Việt Nam nào muốn nhớ đến.
Còn ở AFF Cup 2016, cũng tại bán kết lượt về với Indonesia trên sân Mỹ Đình. Thủ thành Nguyên Mạnh bị truất quyền thi đấu, Hải Quế vào vai thủ môn bất đắc dĩ và có pha phạm lỗi bất đắc dĩ với tiền đạo đối phương. Để rồi sau đó trên chấm phạt đền chính anh cũng không thể cản phá cú sút của Manahati Lestusen gỡ hòa 2-2.
Trong năm 2017, tại trận đấu ở vòng 4 đấu trường V.league, Hải tiếp tục tặng cho đối thủ Long An một quả phạt đền. Dù vậy kết quả đội bóng của anh vẫn giành phần thắng chung cuộc.
2018 là một năm bóng đá Việt Nam sẽ tham dự nhiều giải đấu quốc tế lớn. Quế Ngọc Hải không có mặt trong danh sách triệu tập tuyển Olympic Việt Nam tại Asiad 2018 khi mỗi đội chỉ được phép có 3 cầu thủ trên 23 tuổi. Sự chắc chắn của hàng thủ Duy Mạnh – Đình Trọng – Tiến Dũng đã được thử lửa ở U23 châu Á khiến Hải không có cơ hội.
Và rồi cơ hội trở lại tuyển quốc gia của Hải đã đến tại AFF Cup 2018. Trước đó anh đã được HLV Park Hang Seo thử nghiệm lần đầu tiên tại trận đấu với Afghanistan ở vòng loại Asian Cup 2019 hồi tháng 3. Ở lần đầu tiên chơi bóng dưới thời chiến lược gia người Hàn Quốc, Ngọc Hải đá thay vị trí của Duy Mạnh bên cánh phải trong bộ ba trò cưng ở U23. Thế nhưng đến AFF Cup 2018, Ngọc Hải bất ngờ đá thay vị trí của Dũng viettel bên cánh trái.
Không chỉ hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao phó, Hải Quế còn được tin tưởng giao tấm băng thủ quân tuyển Việt Nam thay tiền đạo Anh Quyết từ trận đấu thứ bảng. Từ đó, người ta không còn thấy một trung vệ thường xuyên mắc sai lầm với lối chơi quyết liệt đến thô bạo.
Thay vào đó là một đội trưởng máu lửa trong từng đường bóng nhưng rất lãnh đạm mỗi khi xảy ra tranh chấp trên sân. Hải thi đấu gần như trọn vẹn cả 8 trận của tuyển Việt Nam và chỉ phải nhận một thẻ vàng duy nhất trước lối chơi quá rắn của Philippines.
Dưới thời HLV Park Hang Seo, Hải Quế biết tiết chế cảm xúc, vẫn là lối chơi quyết liệt nhưng không ngoan hơn. Với mối quan hệ thân thiết với các đàn em U23 cùng thâm niên ăn cơm tuyển nhiều năm, thậm chí người ta còn gọi Hải là “cánh tay nối dài” của thầy Park, kết nối tinh thần toàn đội, giữa các đàn anh Văn Quyết, Anh Đức với các đàn em U23.
Tại vòng chung kết Asian Cup 2019 tới đây ở UAE, khi không có Anh Đức và Văn Quyết, Quế Ngọc Hải tiếp tục được giao trọng trách đội trưởng.
Trung vệ 25 tuổi được biết là người khá kín tiếng trong chuyện tình cảm. Anh lần đầu công khai mối quan hệ tình cảm với Dương Thị Thùy Phương vào khoảng tháng 4/2017.
Thùy Phương sinh năm 1995 là hoa khôi Đại học Vinh. Ngọc Hải từng chia sẻ anh cảm nắng vợ mình trong lần đi xem cuộc thi hoa khôi Đại học Vinh. Chàng cầu thủ và bạn gái xinh đẹp có khoảng 2 năm bên nhau trước khi quyết định chung sống trọn đời.
Đầu năm 2018 khi các đàn em U23 đang viết nên hành trình kỳ diệu ở Thường Châu Trung Quốc thì Hải Quế tổ chức đám cưới tại quê nhà. Nhiều tuyển thủ U23 trong đó có Đức Huy thời điểm đó từng chia sẻ vui rằng lỡ đi tới tứ kết rồi nên lỡ luôn cả đám cưới của đàn anh.
Hiện cặp đôi trai tài gái sắc đã có con gái đầu lòng vô cùng đáng yêu với biệt danh là Sunny.