Bệnh Gout, còn gọi là thống phong (đau nhất trong các loại đau) là bệnh viêm khớp do rối loạn chuyển hoá purine, làm tăng acid uric trong máu, dẫn đến lắng đọng các tinh thể urate ở khớp và phần mềm quanh khớp gây cơn đau đột ngột và dữ dội ở các khớp ngón chân, ngón tay, đầu gối, kèm theo hiện tượng sưng nóng đỏ, thậm chí không đi lại được do đau. Bệnh đặc trưng bởi những đợt viêm khớp cấp tái phát. Trước đây nhiều người thường nói rằng Gout là “bệnh nhà giàu” và chỉ có ở đàn ông. Tuy nhiên, thực tế cho thấy khi đời sống được nâng cao, nguồn thực phẩm đa dạng và chế độ ăn không lành mạnh đã khiến căn bệnh này ngày càng phổ biến và trẻ hóa.
Nguyên nhân gây bệnh Gout Chỉ số acid uric trong máu bình thường được duy trì ở mức cố định đối với nam giới là 210 – 420 umol/L và 150 – 350 umol/L đối với nữ giới. Khi thận không thải được acid uric hoặc do cơ thể tạo ra quá nhiều hoặc do bất thường trong chu trình tạo ra acid này dẫn đến nguy cơ mắc bệnh gout. Bên cạnh đó, Purin là chất tự nhiên tồn tại ở trong thực phẩm, mỗi loại thực phẩm đều có hàm lượng Purin khác nhau, đặc biệt ở một số nhóm thịt, cá, hải sản… có chứa hàm lượng Purin cao. Khi tiêu hóa Purin, cơ thể người sẽ sản sinh ra một chất gọi là acid Uric và nếu tiêu thụ nhiều thực phẩm chứa Purine đồng nghĩa với việc sản sinh acid Uric dư thừa. Nguyên nhân nguyên phát (vô căn) Đây là nguyên nhân chiếm đa số các trường hợp, do di truyền hoặc cơ địa. Người bị bệnh có quá trình tổng hợp Purin nội sinh làm tăng acid Uric quá mức. Thường gặp ở nam giới tuổi trên 40, có thói quen sinh hoạt và ăn uống không lành mạnh. Nguyên nhân thứ phát Là tình trạng tăng acid Uric máu do bệnh đa hồng cầu, Leucemie kinh thể tủy, Hodgkin, Sarcome hạch hoặc quá trình sử dụng thuốc khi điều trị các bệnh lý ác tính. Triệu chứng
- Ở giai đoạn đầu, một số người chỉ có nồng độ acid Uric trong máu tăng nhưng chưa xuất hiện triệu chứng bệnh được gọi là tăng acid Uric máu.
- Khi nồng độ này tăng cao không hạ dẫn đến tích tụ các tinh thể Urat gây ra cơn đau khớp đột ngột, dữ dội gọi là cơn Gout cấp.
- Biểu hiện đau khớp dữ dội: Chủ yếu các khớp ngón chân cái, mắt cá chân, đầu gối, cổ tay và khuỷu tay. Cơn đau có thể trở nên nghiêm trọng nhất trong vòng 4 – 12 giờ đầu tiên.
- Sau cơn đau của đợt cấp, người bệnh sẽ có biểu hiện đau âm ỉ trong thời gian về sau, cơn đau có thể vài ngày hoặc vài tuần, tần suất lần sau sẽ đau và kéo dài hơn lần trước.
- Viêm và tấy đỏ, hạn chế phạm vi hoạt động khớp.
Chẩn đoán Gout Dựa trên các triệu chứng đặc hiệu như viêm, tấy đỏ các khớp kết hợp với các chỉ định cận lâm sàng khi thăm khám.
- Đo nồng độ Uric máu: Nhiều người có thể có lượng Uric cao, nhưng không có bất kỳ triệu chứng sưng đau nào khác. Vậy nên với xét nghiệm này còn cần theo dõi các dấu hiệu bệnh lý.
- Siêu âm và chụp CT có hiệu quả trong việc phát hiện tổn thương khớp, tinh thể trong khớp và các dấu hiệu ban đầu của bệnh. Chụp X-quang thường được sử dụng để xác định các tổn thương xương và khớp do mắc bệnh trong thời gian dài.
Các đối tượng có nguy cơ bị Gout Một số đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh như:
- Nam từ 40 tuổi trở lên, có chế độ sinh hoạt không lành mạnh, lạm dụng rượu bia, thuốc lá, các chất kích thích, ăn nhiều đạm động vật.
- Phụ nữ ở tuổi mãn kinh: Ở tuổi mãn kinh, phụ nữ có nguy cơ bị rối loạn nội tiết tố, đặc biệt là rối loạn estrogen, đây là hormone chính giúp thận bài tiết acid uric ra ngoài. Tuy tỷ lệ mắc bệnh gout ở phụ nữ ít hơn nhiều so với đàn ông.
- Người có tiền sử gia đình bị bệnh Gout sẽ có nguy cơ cao hơn người bình thường.
- Dùng một số loại thuốc có thể làm tăng nồng độ acid uric trong cơ thể như thuốc lợi tiểu, thuốc có chứa salicylate,…
- Thừa cân, béo phì: Khi bị thừa cân sẽ có nhiều mô cơ thể luân chuyển hơn nên lượng acid uric được sản xuất ra nhiều hơn dưới dạng chất thải chuyển hóa. Nồng độ chất béo trong cơ thể cao hơn cũng làm tăng mức độ viêm toàn thân do các tế bào chất béo sản xuất ra các cytokine gây viêm.
- Người có các bệnh lý toàn thân khác: Suy thận, tăng huyết áp, tiểu đường…
- Chế độ dinh dưỡng nhiều Purin như ăn nhiều nội tạng động vật,…
Biến chứng của bệnh Gout Nếu không được điều trị đúng và kịp thời, Gout có thể gây nên các biến chứng:
- Sỏi thận, giảm độ lọc của cầu thận.
- Mức độ nặng của bệnh cũng liên quan đến tỷ lệ cao của bệnh tim thiếu máu.
- Đứng trước nguy cơ hoại tử khớp và tàn phế khi các hạt tophi vỡ gây loét, tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng dẫn đến viêm khớp, về sau có thể gây nên hỏng khớp.
- Hẹp động mạch có thể dẫn đến tăng nguy cơ đột quỵ, đau tim hoặc các vấn đề về tim khác.
- Thoái hóa ở khớp: Xảy ra khi các tinh thể urat và hạt tophi cứng gây tổn thương khớp.
Phương pháp điều trị Mục tiêu: Điều trị các cơn cấp tính và ngăn ngừa các đợt tấn công trong tương lai, giảm nguy cơ biến chứng do bệnh. Nguyên tắc: Dùng thuốc theo đơn Bác sỹ chỉ định kết hợp chế độ ăn uống hợp lý, lối sống lành mạnh. Các thuốc điều trị Gout:
- Thuốc chống viêm không steroid NSAID.
- Thuốc colchicine.
- Thuốc corticosteroid.
- Thuốc ngăn chặn sản xuất acid uric.
- Thuốc đào thải acid uric.
Phương pháp phẫu thuật nội soi khớp được chỉ định trong trường hợp khớp bị viêm kéo dài. Lúc này, Bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cắt bớt bao hoạt dịch của khớp. Đối với khớp bị hư hoàn toàn, có thể thay bằng khớp nhân tạo. Người bệnh cần hình thành lối sống lành mạnh:
- Tập luyện thể thao phù hợp, giảm cân nếu trong tình trạng thừa cân, béo phì.
- Uống nhiều nước giúp nhanh đảo thải dịch dư thừa từ thận, giảm triệu chứng sưng và viêm.
- Túi chườm lạnh có thể giúp giảm sưng đau và viêm hiệu quả.
- Giảm căng thẳng, hạn chế stress.
- Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Hạn chế thực phẩm chứa nhiều purin, bổ sung đủ nước và chất xơ cũng như nguồn protein từ đậu, trứng, sữa và hạn chế bia, rượu mạnh, các loại nước có gas.
- Thăm khám và kiểm soát nồng độ acid uric định kỳ.
Nếu thăm khám sớm và được điều trị đúng phương pháp kết hợp với chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh, hầu hết các tổn thương và biến chứng do bệnh gout gây ra có thể được ngăn chặn. Chính vì vậy, người bệnh cần theo dõi sức khỏe đều đặn theo hướng dẫn của Bác sĩ để bệnh có tiến triển tích cực. – Để được hỗ trợ cung cấp thông tin và tư vấn chi tiết, vui lòng liên hệ: • Bệnh viện Quốc tế Vinh • Số 99, đường Phạm Đình Toái, xã Nghi Phú, TP Vinh, Nghệ An • Số điện thoại 02383.968.888/0901.74.71.73