Thắp hương là một trong nững phong tục tập quán lâu đời của người Việt và được truyền từ đời này qua đời khác như một phần tưởng nhớ về bề trên tổ tiên. Khi thắp nhang thì sẽ nhìn thấy nhiều hình dạng của tàn nhang khác nhau như gãy tàn nhang, tàn nhang cong, nhang cuốn tròn, nhang cuốn tàn…. Điều này làm rất nhiều gia đình hoang mang không viết ý nghĩa tàn nhang như vậy là điềm gì? Tốt hay xấy. Vì thế để giải đáp chi tiết vấn đề này các bạn hãu theo dõi chi tiết trong bài viết dưới nhé.
Nguồn gốc tục thắp nhang của người Việt
Phong tục thắp nhang hương được bắt đầu từ Ấn Độ cách đây 5000 – 6000 năm. Sau đó truyền qua Trung Quốc vào đời nhà Tần và dần dần phát triển lan rộng sang các nước châu Á. Việt Nam là nước đã tiếp thu nét văn hoá đặc biệt ấy.
Với người Việt, hương nhang không thể hiển cho một sự mê tín dị đoan, mà nó gắn liền với một tín ngưỡng tốt đẹp. Đó là sự kết nối giữa thực tại và hư ảo, giữa phần còn và phần mất…
Dâng hương là sự cung kính lòng thành một cách thiêng liêng và trân trọng. Người Việt luôn giữ phong tục thắp hương vào nhiều dịp quan trọng như giỗ chạp, lễ Tết,… Nén hương thơm nhàn nhạt, lan tỏa trong không gian đã trở thành một phần không thể thiếu trong tâm thức người Việt tự bao đời.
Trong văn hóa tâm linh làng quê đất Việt, nhang – hương là những que bột cháy thơm, luôn được chú trọng đầu tiên trong các nghi lễ cầu cúng theo phong tục truyền thống dân tộc. Nhang, hương từ xưa đã đi vào đời sống cộng đồng, với ý nghĩa là vật phẩm tưởng nhớ công đức và cảm tạ sự phù hộ, độ trì của Trời Phật, tổ tiên, thần linh với con cháu, người dân trong mỗi gia đình, làng nước.
Đây vừa là sản phẩm tinh thần, vừa là sản phẩm vật chất đem tới cho cuộc sống nhiều niềm vui, hạnh phúc. Ở triều đại nào, thời kỳ nào cũng thấy nhang, hương được thắp ở khắp nơi theo nến hoặc vòng trên các bát sứ và lư đồng; hay dưới những chân tường, bệ tượng, gốc cây, hòn đá. Ngoài Bắc gọi là thắp hương, còn trong Nam thường gọi là đốt nhang.
Ý nghĩa của phong tục thắp nhang
Với người Việt, thắp nhang là phong tục đẹp đẽ được lưu truyền qua bao đời mà không có dấu hiệu mai một. Con cháu thắp nhang để bày tỏ lòng thành kính, nhớ thương với ông bà, tổ tiên. Nén hương thơm cháy theo tàn lửa sẽ mang những lời nguyện ước được trao gửi tới người đã khuất. Bởi người xưa quan niệm rằng, khói nhang thiêng liêng và mạnh mẽ hơn bất kỳ thứ gì. Đó là lí do phong tục thắp nhang được gìn giữ ngàng đời mà không mai một.
Phật tử cũng xem hương nhang là cầu nối với Phật tổ, với chư vị trên trời để bày tỏ tấm lòng mình. Trong Kinh Phật cũng từng viết:
“Nguyện đem lòng thành kính
Gởi theo đám mây hương
Phảng phất khắp mười phương
Cúng dường ngôi Tam Bảo”
Ý nghĩa của tàn nhang khi thắp hương
Tàn nhang cong, nhang cuốn tàn là điềm gì?
Nhang cuốn tàn là kiểu nhang khi đốt tàn sẽ uốn cong thay vì rụng xuống chân nhang. Nó còn có rất nhiều tên gọi khác như nhang đậu tàn, hương cuộn tàn, nhang xoắn tàn, nhang tàn cong,…
Với người châu Á, mỗi nén hương sẽ tạo nên không gian ấm áp, đủ đầy. Đồng thời nó còn thể hiện lòng thành kính với chư thần linh cùng gia tiên. Dù theo tín ngưỡng hay không, người Việt vẫn cảm thấy đây là cầu nối vô hình giữa 2 thế giới âm – dương.
Tuy nhiên nhang tàn cong trong quan niệm ông ca có chút đặc biệt hơn. Từ xưa người Á Đông đã quan niệm nhang cong tàn báo hiệu điềm lành. Người xưa coi đó là gia tiên hiển linh phù trợ con cháu ăn viên mãn, tài lộc. Nhà nào có cuộn hương càng to thì càng có nhiều lộc.
Thực tế, tài lộc đến dựa vào rất nhiều yếu tố như phúc đức cha ông để lại, vận mệnh cá nhân, phong thủy gia đình. Và quan trọng hơn cả là nỗ lực của chủ nhà, biết tính toán trước sau. Do đó, việc chỉ thắp nhang cuốn tàn là chưa đủ.
Có người còn duy tâm tin rằng nếu đêm giao thừa hay ngày mùng một Tết thắp nhang mà có tàn uốn, hương cuộn thì năm mới sẽ bình an, đủ đầy, vạn sự hanh thông. Trong tâm tưởng của người Việt, nén nhang chính là sợi dây kết nối giữa thế giới hiện tại và tâm linh. Chính vì lẽ đó, sau khi thắp hương mà tàn nhang cong thi sẽ mang lại nhiều niềm vui và phúc khí tốt
Điềm gãy chân nhang báo hiệu điều gì?
Thắp hương là nét đẹp và phong tục trong văn hóa của người Việt Nam. Tuy nhiên, có một tình trạng mỗi khi gặp phải mọi người lại rất lo lắng đó là gãy chân nhang. Hiện tượng gãy chân nhang có thể là do các nguyên nhân khách quan hoặc cũng có thể là một điềm báo tâm linh sắp đến với gia đình bạn.
Quan niệm tâm linh cho rằng, khi đang thắp hương mà chân nhang bị gãy thì là một điềm báo không tốt. Rất có thể bạn hoặc người thân trong gia đình của mình sẽ gặp một chuyện chẳng lành nào đó.
Vậy nên, sau điềm báo này bạn và người thân của mình phải thật cẩn trọng, khi quyết định làm việc gì cần phải suy xét kỹ càng.
Đốt nhang cong tàn, cuốn tàn có tốt với sức khỏe?
Bàn về vấn đề nhang thắp giữ lại tàn uốn cong, GS.TS Cao Ngọc Lân chia sẻ: “Nén nhang như sự chứng giám của bề trên. Thông qua nén nhang, gia chủ có thể nhận thấy được thông điệp từ ông bà tổ tiên. Trường hợp nhang còn giữ lại tàn, uốn cong cũng cho thấy niềm vui đến trong gia đình. Nhưng phải theo một cách tự nhiên, không khiên cưỡng”.
Chuyên gia phong thủy Nguyễn Võ Uyên Mi nhận định: “Quả thật không thể phủ nhận cùng 1 loại nhang nhưng có người đốt thì tàn nhang dài (ở đây chúng ta phải hiểu là nhang tự nhiên, không ngâm hóa chất). Còn có người đốt thì tàn nhang cứ rơi xuống, không dài ra. Đây có thể xem là sự giao thoa năng lượng của đấng linh thiêng đến với con người. Nhưng nếu chỉ dựa vào việc tàn nhang dài không rớt mà vội cho là có lộc thì không có căn cứ. Lộc do cách chúng ta ăn ở tu thân tích đức lâu dài chứ không chỉ ngồi dựa vào tàn nhang”.
Xưa kia ông bà chỉ làm nhang tự nhiên, tức là nhang sạch từ các loại bột gỗ hoặc thảo mộc trộn với keo bời lời và nước, không thêm bất kì hóa chất, phụ gia để tạo tàn cong. Có khi thắp nhang cả tháng may ra mới được 1 nén cuốn tàn, nhưng phần nhiều là ít thấy. Nhà nào được nhang cong tàn là tự nhiên có, không phải do sự can thiệp từ ngoại cảnh. Nên quan niệm hương có tàn càng cong càng thơm thì càng nhiều lộc. Vậy nên các nhà sản xuất đua nhau tạo nên những nén nhang đậu tàn. Muốn bao nhiêu nhang tàn cong cũng có bởi chúng đã được ngâm tẩm hóa chất đồng loạt, không còn là những cây nhang sạch nữa rồi.
Theo những phóng sự được các đài truyền hình thực hiện tại một số làng nghề làm hương truyền thống, phóng viên đã phát hiện ra phía sau những khu nhà xưởng sản xuất là hàng chục các can nhựa xếp chồng lên nhau, tất cả đều chứa axit photphoric (H3P04) nồng độ 85%, kèm theo dấu cảnh báo gây bỏng và ăn mòn. Điều này trái ngược hoàn toàn với lời khẳng định của những người làm hương trong làng: Tất cả đều từ thảo mộc mà ra.
Số axit này sẽ được pha chế với nước và ngâm cùng tăm hương trong bể, sau đó tăm hương được đem đi phơi khô. Còn bột hương cũng được tạo nên từ mùn cưa trộn với bột canxi carbonate. Chất đó gọi là chất bó tàn, không có bột trắng không thể cuốn được. Bột làm hương tiếp tục được trộn với potassium nitrate hay còn được gọi là kali nitrat (KNO3), 1 loại hóa chất bắt cháy có hàm lượng lên đến 99,8%. Trong khu nhà xưởng lúc nào cũng nồng nặc mùi hóa chất và những cỗ máy cứ đùn ép tạo ra hàng trăm cây hương mỗi phút để bán ra thị trường.
Ở một số nơi họ còn trộn thêm vào nguyên liệu bột lưu huỳnh màu vàng. Đây là loại hóa chất giúp hương cháy đều, không bị tắt giữa chừng.
Như vậy nhìn tàn của cây nhang để quyết định tương lai cho gia đình là một việc làm mê tín. Bởi tàn cong uốn đẹp kia hoàn toàn do con người tạo ra, không còn là cong tự nhiên như xưa nữa. Nén nhang không thể đem lộc đến cho chúng ta. Muốn hái lộc thì phải biết gieo trồng phước đức, quy luật nhân quả không bao giờ sai khác. Gieo nhân nào gặt quả nấy như lời các cụ bao đời này vẫn răn dạy. Không thể há miệng chờ sung, ngày ngày thắp nhang đợi tàn rồi cho rằng bản thân sẽ giàu có, phước lộc đủ đầy.
Nhận biết nhang sạch và nhang hóa chất
Thị trường hiện nay bao gồm 2 loại hương cơ bản là nhang sạch và nhang hóa chất. Để phân biệt 2 loại này, bạn cần dựa trên các yếu tố như xuất xứ, vật liệu, mùi thơm, màu sắc,… Đây cũng là cơ sở để người tiêu dùng có thể đối chiếu và lựa chọn vật phẩm thờ cúng cần thiết.
Về xuất xứ
Nhang cuốn tàn cần thêm dung dịch độc hại để giữ dáng cong nên nằm trong dòng nhang hóa chất. Khi đốt lên, nhang cháy nhanh, cuốn tròn lại và lâu rụng do ảnh hưởng từ hóa chất. Do nhiệt tác động, hương thơm của nhang sẽ bị biến đổi cũng như gây ngộ độc đường thở.
Trái lại, nhang sạch được làm từ bột gỗ tự nhiên, có thể là 100% nguyên chất hoặc pha trộn nhiều loại gỗ. Do sử dụng chất keo tự nhiên, nhang không độc hại, ít biến đổi mùi hương hơn nhang cuốn tàn.
Về mùi hương
Các loại nhang sạch đều có mùi ngọt dịu, tinh tế, đặc biệt là loại làm từ gỗ trầm hương. Khi hít hà hương thơm, người ngửi có thể cảm thấy sự tinh tế, thoải mái, xua đi mọi áp lực, căng thẳng.
Thêm vào đó, nhang sạch cũng không ám khói, hương thơm sâu cay, thời gian lưu hương khá dài. Càng để lâu mùi thảo càng ngấm sâu, nhang càng thơm. Và điều quan trọng nhất là gia chủ không phải lo về vấn đề ô nhiễm, dị ứng, bệnh da liễu hay hô hấp.
Trái lại, nhang cuốn tàn do tẩm hóa chất có mùi nồng nặc ngay lúc mới đốt. Nhang cháy nhanh, cuốn tàn cong đẹp theo quan niệm về tài lộc của nhiều người.
Tuy nhiên, loại hương này sau thời gian sử dụng để lại mối họa tiềm ẩn về ô nhiễm không khí cũng như sức khỏe các thành viên trong gia đình. Chúng đặc biệt độc hại với người mắc bệnh về hô hấp, dị ứng khói hương hay da nhạy cảm.
Về màu sắc
Để tăng sự hấp dẫn, nhang hóa chất thường sử dụng màu vàng tươi khác bắt mắt. Ngược lại, nhang tự nhiên lại chuộng màu nâu trầm hoặc nâu.
Nhang hóa chất thường có màu sắc vàng tươi bắt mắt trong khi nhang tự nhiên thì màu sắc trầm hơn là nâu trầm, nâu đậm. Tăm hương nhìn khá sần sùi, thô mộc.
Việc thắp nhang muốn ứng nghiệm còn tùy thuộc vào sự thành tâm của người hành lễ.
Tài lộc phước phận là đều do con người mà ra, do sức lao động của mỗi cá nhân ra vật chất. Thắp nhang là thiên hướng duy tâm thực sự tốt nhưng chúng ta không nên mê tín coi điềm gở điềm lành qua nén nhang. Khi chúng ta nắm được tàn nhang cuốn tàn điềm gì? Thì những gia đình hãy cân nhắc sử dụng những sản phẩm thuần nhiên nhiên để góp phần đảm bảo sức khỏe cho mọi người trong gia đình. Tránh những sản phẩm kém chất lương và mua vào nhang công nghiệp rất độc hại.